Stamtąd, drogą asfaltową udałem się pod granicę polsko-rosyjską w Piaskach, a następnie jak najbliżej morza – plażą, w kierunku zachodnim. Moim celem było jednorazowe przejście całego polskiego wybrzeża i dojście aż do granicy polsko-niemieckiej w Świnoujściu. Ostatecznie jednak podzieliłem podróż na dwie części.

Niemcy i Holandia będą wspólnie eksploatować nowe pole gazowe na Morzu Północnym. Holenderski sekretarz stanu ds. górnictwa, Hans Vijlbrief, powiadomił w środę ( w Hadze, że wydano pozwolenie na holenderską część pola gazowego. W Niemczech, jak powiedział, rozpoczęła się już przyspieszona procedura wydania zgody. 19 km od wybrzeża Zgodnie z zapowiedzią holenderskiego rządu gaz z planowanej platformy wiertniczej ma być wydobywany od 2024 roku. Energia potrzebna do wydobywania ma być wytwarzana z energii wiatrowej. Już od dawna Niemcy i Holandia planowały wydobywanie gazu ziemnego na holendersko-niemieckiej granicy w odległości około 19 km od wybrzeża. Plany te budzą jednak wiele kontrowersji. Rok temu niemiecki kraj związkowy Dolna Saksonia odmówił zgody na prowadzenie odwiertów w pobliżu wrażliwych ekosystemów wysp Schiermonnikoog i Borkum na Morzu Północnym. Zaniepokojeni projektem są także holenderscy ekolodzy. Wojna zmieniła plany Plany wydobywania gazu na tym odcinku nabrały tempa po inwazji Rosji na Ukrainę. 31 maja rosyjski koncern energetyczny Gazprom ogłosił, że nie będzie już dostarczał gazu ziemnego do Holandii. Niemiecka koalicja rządowa wykluczała do tej pory nowe projekty związane z poszukiwaniem gazu i ropy na Morzu Północnym, ale ze względu na inwazję na Ukrainę Europa stara się teraz uniezależnić od paliw kopalnych z Rosji. Premier Dolnej Saksonii Stephan Weil już na początku kwietnia zaproponował wykonanie odwiertów na polu gazowym. – Myślę, że jeśli zostanie zapewniona ochrona środowiska, uda się to zrealizować – powiedział Weil. (AFP/dom) Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

^{To może być klucz. Data utworzenia: 9 maja 2023, 7:05. Niemiecka wyspa Sylt na Morzu Północnym to raj dla bogaczy i celebrytów. W sezonie kurort przyciąga tysiące urlopowiczów, ale teraz} Blog Wideo Hiddensee, niemiecka wyspa artystów i najmniej znana wyspa Bałtyku W tym vlogu zaprosimy Was na niezwykłą wysepę na Bałtyku, tuż przy Rugii. Dla niektórych może przypominać ona klimat z książek o Ani z Zielonego Wzgórza Przyciągnęły nas niesamowite opowieści o tym miejscu, zwanym przez miejscowych „Słodziutkim małym krajem”, ze względu na królestwo rokitnika. A także „wyspą artystów” czy „wyspą niemieckich noblistów”. Płyniemy promem na Hiddensee. Co nas tam spotkało? Materiał wideo związany jest z artykułem na blogu: Hiddensee, najmniej znana wysepka na Bałtyku ^{z niemieckiego na polski; Niemiec na polskim tronie; rzeka na granicy Polski i Niemiec; przełoży z niemieckiego na polski; kraina na granicy Polski i Niemiec; Łużycka na granicy Polski i Niemiec; wyspa na pograniczu Polski i Niemiec; polsko-niemiecka wyspa na Bałtyku; Powiązane określenia. import towarów; import towarów; sprowadzanie} ^{Strona główna Morze Bałtyckie Niemcy Niemieckie wybrzeże Morza Bałtyckiego Najlepsze oferty noclegów nad Bałtykiem Znajdź najlepsze oferty domów wakacyjnych nad Bałtykiem i zaoszczędź do 68% Apartament ∙ 4 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Noclegi przyjazne zwierzętom nad Bałtykiem Odkryj najlepsze oferty noclegów przyjaznych psom i ciesz się wakacjami ze swoim pupilem Dom ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Noclegi z Internetem nad Bałtykiem Wybierz swój idealny dom lub apartament wakacyjny z Internetem i Wi-Fi nad Bałtykiem Apartament ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 5 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Noclegi z basenem nad Bałtykiem Odkryj najlepsze apartamenty i domy z basenem nad Bałtykiem Dom ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Odkryj noclegi i apartamenty nad Bałtykiem Apartament ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 5 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 5 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 4 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 4 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 6 gości ∙ 3 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 4 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 3 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 5 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 3 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 2 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 4 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 5 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 5 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 3 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 4 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 5 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 6 gości ∙ 3 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Apartament ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 2 gości ∙ 1 sypialnia Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 4 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Dom ∙ 3 gości ∙ 2 sypialnie Zobacz ofertę Zobacz ofertę Indeks cen i dostępności, Wyspy morza bałtyckiego Wykaz cen apartamentów i domów nad Bałtykiem Przeanalizowaliśmy dane z ostatnich 12 miesięcy i stworzyliśmy powyższy graf, aby pokazać ceny zakwaterowania nad Bałtykiem. Ceny wynajmu wakacyjnego nad Bałtykiem są najwyższe w listopadzie i osiągają średnio 943 zł za noc. Jednak ceny apartamentów i mieszkań wakacyjnych są najbardziej konkurencyjne w listopadzie (% minPriceRange%). Informacja o dostępności apartamentów i domów nad Bałtykiem Na tym wykresie możesz sprawdzić, ile ofert zakwaterowania będzie dostępnych nad Bałtykiem w kolejnych 12 miesiącach. Najtrudniej znaleźć apartament na urlop nad Bałtykiem w sierpniu, kiedy dostępnych jest tylko 3% oferowanych przez nas obiektów. Tydzień z najwyższą dostępnością jest w listopadzie ( - - 83% różnorodnych ofert zakwaterowania będzie do Twojej dyspozycji. O Wimdu... Wimdu jest największą firmą oferującą prywatne noclegi w całej Europie. Oferujemy ponad apartamentów w ponad 150 krajach, więc na pewno znajdziesz z nami swój idealny nocleg. ...i kochamy nasze apartamenty Inne popularne kierunki wakacyjne Bad Doberan Burg auf Fehmarn Dierhagen Graal-Müritz Kühlungsborn Petersdorf Poel Prerow Rerik Ribnitz-Damgarten Poznaj inne krajowe desynacje Meklemburgia-Pomorze Przednie Rejencja Kassel Sellin Rankwitz Röbel/Müritz Altenau Amrum Münster Krakow am See Breege Büsum Meersburg}

Rugia (Rügen) to największa niemiecka wyspa na samej północy kraju. Jest tam wiele klifowych formacji skalnych. Swój biały kolor zawdzięczają występowaniu kredy. Na około 8 km szlaku, można zobaczyć m.in. najsłynniejszą z kredowych skał tworzących klif znajdujący się w Parku Narodowym Jasmund – Königsstuhl (z niemieckiego

^{Swoją pieszą wędrówkę wzdłuż polskiego wybrzeża Bałtyku rozpocząłem 23 kwietnia 2017 roku w Krynicy Morskiej. Stamtąd, drogą asfaltową udałem się pod granicę polsko-rosyjską w Piaskach, a następnie jak najbliżej morza – plażą, w kierunku zachodnim. Moim celem było jednorazowe przejście całego polskiego wybrzeża i dojście aż do granicy polsko-niemieckiej w Świnoujściu. Ostatecznie jednak podzieliłem podróż na dwie części. Podczas pierwszej wyprawy (której nie uwieczniłem nagraniami wideo), przeszedłem przez Trójmiasto i dalej, okalając Zatokę Pucką trafiłem na Hel, skąd idąc ponownie na zachód dotarłem do Ustki. Rok później – 16 kwietnia 2018 roku, wznowiłem swoją podróż w Jarosławcu. Wideorelację z tej drugiej wyprawy możecie obejrzeć poniżej. Filmy z mojej wyprawy wzdłuż polskiego wybrzeża Bałtyku}

Dwóch działaczy-płetwonurków opuszczono na dno Bałtyku w specjalnej komorze powietrznej ze statku Castoro 10. Komorę przyczepiono do rurociągu, a aktywiści spędzili w niej kilka godzin. W tym czasie na powierzchni pływało kilka łodzi i pontonów z innymi demonstrantami. Protest Greenpeace na Bałtyku. Płetwonurkowie mogą

Działania Rosji na Bałtyku osłabiają bezpieczeństwo innych państw leżących w tym regionie. Chodzi nie tylko o militaryzację obwodu kaliningradzkiego, prowokacyjne patrole powietrzne i manewry, ale też choćby o budowę kolejnych nitek gazociągu Nord Stream. Jego infrastruktura może być w przyszłości wykorzystana do rosyjskich działań dywersyjnych na Bałtyku. Nowa wojna północna? Głównym celem obecnej polityki Moskwy w basenie Morza Bałtyckiego jest zabezpieczenie dotychczasowych wpływów w regionie. Z punktu widzenia kremlowskich strategów najgorszym scenariuszem byłoby wejście Szwecji i/lub Finlandii do NATO. To zmieniłoby radykalnie sytuację militarną i polityczną w tej części Europy na niekorzyść Rosji. Priorytetem jest więc zapobieżenie formalnemu zaproszeniu Szwecji i Finlandii do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Moskwa musi brać też pod uwagę inny niekorzystny scenariusz: w razie wybuchu wojny Rosji z członkami NATO w tym regionie, formalnie neutralne Szwecja i Finlandia faktycznie stają po stronie Sojuszu, choćby udostępniając jego wojskom bazy, lotniska i porty. W celu neutralizacji negatywnych skutków takiego scenariusza, Rosjanie próbują umocnić się militarnie na Bałtyku. Od kilku lat wyraźnie widać, że w swych działaniach i planach za potencjalnego przeciwnika uznają już nie tylko należące do NATO Estonię, Łotwę, Litwę, Polskę, Niemcy i Danię, ale też Finlandię oraz – szczególnie – Szwecję. Geografia Morza Bałtyckiego przypomina Morze Czarne, to zamknięty akwen, nad którym znajdują się strategiczne ważne morskie „okna na świat” Rosji. W przypadku Bałtyku położenie Rosji jest jednak znacznie gorsze, niż nad Morzem Czarnym (czytaj więcej w raporcie specjalnym „Rosja na Morzu Czarnym. Strategia „Mare Nostrum”). Niemal całe południowe wybrzeże to obszar NATO – z wyjątkiem obwodu kaliningradzkiego. Co więcej, cieśniny łączące Bałtyk z Morzem Północnym, choć formalnie będące wodami międzynarodowymi, NATO może z łatwością zamknąć – wszak Dania należy do Sojuszu. W ten sposób w razie wojny rosyjskie aktywa morskie na Bałtyku nie będą mogły liczyć na odsiecz z innych flot. Do tego dochodzą jeszcze – położone w strategicznych punktach – wyspy mające ogromne znaczenie dla żeglugi wewnątrz samego akwenu Bałtyku. To trzy kolejne potencjalne przeszkody leżące na drodze z Morza Północnego do Zatoki Fińskiej. Patrząc od południa: Bornholm, Gotlandia i Wyspy Alandzkie. Te ostatnie zamykają dodatkowo dostęp do Zatoki Botnickiej. Potencjał militarny Finlandii i Szwecji nie jest zagrożeniem dla Rosji. Kluczowa jest geografia, a zwłaszcza kontrola nad strategicznymi punktami na Bałtyku, których rolę zaznaczyły wcześniejsze konflikty zbrojne Rosji z krajami zachodnimi w tym regionie (działania morskie w czasie wojny krymskiej 1853-1856 czy też operacja aliantów przeciwko bolszewikom w latach 1918-1920). Gdyby Szwecja i Finlandia przyłączyły się do NATO w wojnie z Rosją, lub przynajmniej udostępniły swe terytorium, wody i przestrzeń powietrzną Sojuszowi, cały ten akwen zdominowałoby NATO, z odciętą „wyspą” kaliningradzką oraz zablokowanym Sankt Petersburgiem. Kronsztad, 28 lipca 2019. Parada morska rosyjskiej floty wojennej. Źródło: Obecnie Moskwa przyjmuje, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo, iż Szwecja i Finlandia wystąpią po stronie NATO. Nie tylko z racji na coraz bliższą współpracę z Sojuszem, choćby w obszarze ćwiczeń, ale również na mocne solidarnościowe zaangażowanie Sztokholmu i Helsinek w obronne inicjatywy UE (np. PESCO). Należy również w tym kontekście pamiętać o jednostronnej deklaracji solidarności przyjętej w 2009 roku przez Szwecję, która obejmuje kraje członkowskie UE, a także Norwegię i Islandię.[1] Pod tym względem po dekadzie nic się nie zmieniło, o czym przekonuje deklaracja autorów raportu „Defensive power – Sweden’s Security Policy and the Development of its Military Defence 2021-2025” z wiosny 2019 roku: „Szwecja nie pozostanie pasywna, jeśli inny kraj członkowski UE lub kraj nordycki ucierpi z powodu katastrofy lub zostanie zaatakowany. Oczekujemy, że kraje te podejmą podobne kroki, jeśli dotknięta będzie Szwecja. Szwecja musi więc być zdolna zarówno do udzielenia, jak i dostarczenia cywilnego i wojskowego wsparcia”.[2] Środkiem do utrzymania wojsk fińskich i szwedzkich z dala od wojny jest rozbudowa rosyjskiego potencjału militarnego w regionie, którego jednym z ważniejszych celów jest zastraszenie Sztokholmu i Helsinek, a w razie konfliktu maksymalne utrudnienie tym krajom zaangażowania się w wojnę. Uwagę więc zwraca wzmacnianie potencjału bojowego rosyjskiego Zachodniego Okręgu Wojskowego, który zajmując obszar 25 podmiotów federalnych (w tym Moskwa i obwód kaliningradzki), ma duże znaczenie strategiczne jako główny front konfrontacji z NATO. Okręg graniczy z czterema państwami Sojuszu Północnoatlantyckiego (Estonia, Łotwa, Litwa, Polska), Finlandią, Białorusią i Ukrainą. W latach 2016-2018 powstało w nim ponad 70 dużych jednostek i formacji wojskowych, w tym dwie dywizje i trzy brygady. Jednocześnie Rosjanie drastycznie zwiększyli swoją aktywność powietrzną nad Bałtykiem – co ważne, celem prowokacji nie są tylko samoloty i okręty członków NATO, ale też neutralna Finlandia oraz, a nawet przede wszystkim, neutralna Szwecja. Warto zwrócić uwagę, że zaczęło się to jeszcze przed aneksją Krymu w 2014 roku i kryzysem w relacjach Rosji z Zachodem. Żołnierze 192. batalionu zmechanizowanego – ćwiczenia Northern Wind 2019. Źródło: Jesper Sundström/Swedish Armed Forces Przymuszanie do neutralności W marcu 2013 roku szwedzkie radary wykryły sześć obcych samolotów zbliżających się szybko do granic Szwecji ze wschodu. To były dwa bombowce strategiczne Tu-22M3 eskortowane przez myśliwce Su-27. Tuż przy granicy Rosjanie symulowali atak bombowy (według źródeł NATO atomowy) na szwedzkie instalacje jądrowe, po czym zawrócili. Szwedzi nie zareagowali, bo tego dnia nie mieli nawet jednego myśliwca, który byłby gotów wystartować do przechwytu intruzów. Tak zły był wtedy stan potencjału militarnego Szwecji. Ówczesny głównodowodzący sił zbrojnych generał Sverker Goeranson wywołał debatę o stanie szwedzkiej obronności w wywiadzie dla „Svenska Dagbladet”, oceniając, że kraj jest w stanie bronić się tylko tydzień – i tylko w niektórych częściach terytorium. Kolejne ostrzeżenie ze strony Rosji pojawiło się już we wrześniu 2014 roku, gdy dwa bombowce Su-24 naruszyły szwedzką przestrzeń powietrzną – był to najpoważniejszy taki incydent od ponad dekady. W październiku 2014 roku szwedzkie wojsko oficjalnie podało, że na obszarze Archipelagu Sztokholmskiego odnaleziono ślady obecności obcego obiektu podwodnego. W marcu 2015 roku rosyjskie wojsko przeprowadziło zakrojone na wielką skalę manewry na morskich akwenach na południe i północ od Szwecji i Finlandii. Ponad 30 tys. żołnierzy ćwiczyło desant i okupację Wysp Alandzkich, Bornholmu, Gotlandii i północnych rejonów Norwegii. Ćwiczenia rosyjskiej flot. Źródło: Prowokacyjnym działaniom wojskowych towarzyszyły groźby polityków. W czerwcu 2015 roku ambasador Rosji w Sztokholmie Wiktor Tatarincew ostrzegał Szwedów przed zbliżeniem z NATO, grożąc retorsjami w postaci przegrupowania oddziałów wojskowych i systemów rakietowych.[3] Ten sam dyplomata w grudniu 2016 roku zapewnił jednak w publicznej telewizji SVT, że Moskwa „nie ma planów inwazji na Szwecję”.[4] Także Władimir Putin 1 czerwca 2017 roku zapewnił, że Rosja nie jest wrogiem Szwecji, ale jeśli „Szwecja wstąpi do NATO, to odbije się to negatywnie na naszych stosunkach ponieważ będziemy uważać, że oto i z tej strony – ze strony Szwecji – przybliża się do nas infrastruktura wojskowego bloku, i będziemy musieli pomyśleć, jak zareagować na dodatkowe zagrożenie”[5]. Kilka miesięcy wcześniej szef MSZ Siergiej Ławrow w wywiadzie dla „Dagens Nyheter” ostrzegł, że wejście Szwecji do NATO oznaczać będzie zwiększenie potencjału militarnego Rosji na północy.[6] „Jedna rzecz to mieć na północy za sąsiadów kraje neutralne, a co innego członków Sojuszu Północnoatlantyckiego” – oświadczył szef rosyjskiej dyplomacji, nie precyzując jednak, o jakie konkretnie środki może chodzić. Zapytany o chłód w stosunkach rosyjsko-szwedzkich, odparł, że winę za to ponosi Szwecja. „To Sztokholm ogłosił, że nasze kontakty zostaną zamrożone oraz przyłączył się do sankcji UE” – stwierdził Ławrow.[7] W kwietniu 2018 r., zaledwie 50 km od portu w Karlskronie, gdzie znajduje się baza szwedzkiej floty wojennej, odbyły się ćwiczenia rakietowe rosyjskiej floty. Pływające między polską Gdynią a szwedzką Karlskroną promy zmuszone zostały do zmiany kursu. 24 lipca 2018 r. na naradzie kierownictwa ministerstwa obrony jego szef Siergiej Szojgu stwierdził, że zacieśniająca się współpraca Szwecji i Finlandii z NATO jest „niepokojąca” i takie działania zmuszają Rosję do „podjęcia środków zaradczych”. Dlatego również w 2019 roku dochodziło do prowokacyjnych działań Moskwy, choćby 19 lutego, gdy rosyjski myśliwiec zbliżył się na odległość zaledwie 20 metrów od zwiadowczego samolotu szwedzkiego. Demobilizacja i mobilizacja „Rosja stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa europejskiego” – mówił na konferencji bezpieczeństwa w Monachium w 2016 roku minister obrony Szwecji Peter Hultqvist. Od tamtej pory Szwecja wykonała dużo pracy aby wzmocnić swe bezpieczeństwo, zaś tzw. doktryna Hultqvista, który nadal kieruje resortem obrony, przewiduje pozostawanie Szwecji poza NATO, ale jednocześnie pogłębianie partnerstwa z Sojuszem, jak też – bilateralnie – z USA i z Finlandią. W ostatnich latach podpisano szereg umów, porozumienie ułatwiające pobyt żołnierzy NATO na terytorium szwedzkim. Jednocześnie Szwecja rozbudowuje własny potencjał obronny. Wznowiono pobór do wojska, wróciła koncepcja totalnej obrony, Gotlandia znów zmienia się w ważny bastion wojskowy. Podobnie jak w przypadku wielu innych państw zachodnich, Szwecja dopiero po 2014 roku, w obliczu rosyjskiego zagrożenia, zaczęła odbudowywać potencjał obronny, w czasie zimnej wojny imponujący jak na państwo neutralne, a po jej zakończeniu szybko demontowany. Jeszcze w 1990 roku na obronność wydawano 2,5 proc. PKB. Po dwóch dekadach te wydatki zmalały do 1 proc. PKB (2010). Wiele baz zamknięto, sprzęt złomowano, stocznie budujące okręty sprzedano niemieckiemu koncernowi Thyssen Krupp. Sztokholm zredukował siły zbrojne i nadał im charakter sił przede wszystkim mających uczestniczyć w misjach zagranicznych. Właściwie zlikwidowano system obrony terytorialnej. Jeszcze w 1990 r. wojsko liczyło ok. 100 tys. żołnierzy w służbie czynnej. Do tego dochodziło kolejne 350 tys. wyszkolonych rezerwistów. Siły powietrzne liczyły 300 samolotów bojowych, siły morskie 40 okrętów wojennych i 12 okrętów podwodnych. W ciągu następnych dwóch dekad zlikwidowano ponad połowę operacyjnych jednostek bojowych, ponad 60 proc. lotnictwa i ok. 30 proc. floty. Przypieczętowaniem tego samorozbrajania było zniesienie powszechnej służby wojskowej i przejście 1 lipca 2010 całej armii na system kontraktowy. Jednak już wtedy w Sztokholmie zaczęto sobie zdawać sprawę ze zmian zachodzących w otoczeniu bezpieczeństwa. W nowej strategii bezpieczeństwa (2009) znów dopuszczono możliwość wystąpienia kryzysów i konfliktów w regionie oraz częściowo powrócono do koncepcji obrony terytorialnej. Zaczęto zwiększać współpracę wojskową z państwami nordyckimi oraz z NATO. Szwedzkie Gripeny uczestniczyły w powietrznej kampanii NATO w Libii w 2011 r. – choć nie w bezpośrednich działaniach bojowych. Jednak sama kwestia ubiegania się o wejście do Sojuszu nie była poruszana. W maju 2012 r., po szczycie NATO w Chicago, premier Fredrik Reinfeldt zapewniał, że wejście Szwecji do Sojuszu jest nieaktualne. Po agresji Rosji na Ukrainę sytuacja się zmieniła. 12 marca 2014 r. wicepremier Jan Björklund stwierdził: „Kryzys ujawnił nasze słabości. Musimy wzmocnić naszą obecność militarną i zdolności bojowe na Morzu Bałtyckim. Ale to członkostwo w NATO jest najlepszym długoterminowym rozwiązaniem”.[8] Po raz pierwszy w historii, w ćwiczeniach Northern Wind 2019 brała udział mieszana szwedzko-fińska brygada. Źródło: Jednak dopiero w 2018 roku zapadły decyzje, które można uznać za przełomowe dla obronności Szwecji. Przede wszystkim odświeżono tzw. koncepcję obrony totalnej, która obowiązywała już wcześniej przez znaczący okres zimnej wojny. Oznacza to, że w przypadku konfliktu wprowadzony zostaje stan obrony totalnej. Państwo może wtedy powołać do służby – w różnym charakterze – każdą osobę żyjącą na terenie Szwecji w wieku 16-70 lat. W ramach tej służby istnieją trzy rodzaje aktywności: służba zbrojna w szwedzkich siłach zbrojnych, służba cywilna w obszarze wskazanym przez rząd i służba polegająca na wykonywaniu takiej pracy i takich zadań, które muszą zostać wykonane nawet w warunkach wojennych.[9] W 2020 r. ministerstwo obrony planuje ćwiczenia pod kryptonimem Total Defence 2020. Rząd przeznaczył na pierwszy etap odbudowy systemu 510,5 mln dolarów. Wszystko powinno być w pełni gotowe po 2025 roku.[10] Również w 2018 roku częściowo przywrócono powszechny pobór do wojska (4000 osób rocznie). Zapadła też decyzja o zakupie od USA czterech baterii Patriot. Pierwsze z nich mają być dostarczone w 2021 roku. Obecnie system obrony powietrznej nie chroni kraju przed pociskami balistycznymi. W opublikowanym w lutym 2019 roku raporcie Szwedzka Agencja Badań Obronnych (FOI) twierdziła, że Rosja przygotowuje się do rozpoczęcia i prowadzenia wojny na dużą skalę. Nic dziwnego, że przedstawione w maju 2019 roku przez komitet ds. bezpieczeństwa i obrony (zasiadają w nim przedstawiciele rządu oraz ośmiu partii parlamentarnych) założenia dotyczące polityki obronnej mówią o możliwości rosyjskiego ataku na Szwecję i w związku z tym sugerują wzrost nakładów na wojsko i jego rozbudowę – liczba żołnierzy miałaby wzrosnąć w ciągu sześciu lat do 50 000.[11] Politycy szybko zaczęli realizować te założenia. Już w sierpniu 2019 r. koalicja i część opozycji zawarły tzw. porozumienie w sprawie obrony. Zapewnia ono środki na finansowanie potrzeb wskazanych w strategii obronnej na lata 2021-2025. Jak wygląda wizja rozwoju sił zbrojnych oraz całego potencjału obronnego Szwecji w najbliższych latach? Strategia rozwoju Przedstawiona ministrowi obrony w maju 2019 r. ostateczna wersja raportu „Defensive power – Sweden’s Security Policy and the Development of its Military Defence 2021-2025” zawiera analizę bezpieczeństwa Szwecji i regionów ją otaczających. Nowy dokument uzupełnia analizę „Resilience, The Total Defence Concept and the Development of Civil Defence 2021-2025” – oba opracowania stanowią spójną całość, faktyczną strategię obronną Szwecji na lata 2021-2025. Wynika z niej, że w przypadku wojny kraj ten będzie gotowy do odpierania ataku przez trzy miesiące. Założenie to wymaga jednak reformy wojska oraz zwiększenia nakładów na zbrojenia. Regulują to strategia obronna na lata 2021-2025 (maj 2019) i porozumienie ws. obrony (sierpień 2019). Gdzie szwedzki rząd znajdzie pieniądze na te wszystkie plany? Jeszcze w 2015 roku budżet obronny wynosił 40 mld koron, a w 2016 43,3 mld koron – czyli 1,1 proc. PKB. Do roku 2020 ma wzrosnąć jeszcze o blisko 9 mld koron. Ale to wciąż za mało, dlatego 30 sierpnia 2019 władze Szwecji ogłosiły, że docelowo chcą zwiększyć wydatki obronne do 1,5 proc. PKB (84 mld koron) w 2025 roku. Oprócz dodatkowych funduszy na obronę, które parlament zaakceptował w grudniu 2018 roku, co roku w latach 2022-2025 budżet będzie się zwiększał o 5 mld koron. Większość środków na ten cel ma pokryć specjalny podatek od banków.[12] Strategia przewiduje reorganizację istniejących jednostek wojskowych (uzupełnienie braków kadrowych i sprzętowych) oraz utworzenie nowych. Szwedzkie wojska lądowe na czas wojny mają zostać zorganizowane w trzy brygady zmechanizowane, każda składająca się z trzech batalionów zmechanizowanych. Oprócz tego w wypadku wojny może zostać sformowana lekka brygada zmotoryzowana, głównie w celu obrony stolicy.[13] Nowością jest przygotowanie brygady gotowej udzielić pomocy Finlandii. Ogólny personel wojska, nie tylko żołnierze, ale też obrona terytorialna i pracownicy cywilni, ma zwiększyć się z 60 000 do 90 000. Od 2024 roku do 8000 zwiększona zostanie liczba powoływanych corocznie poborowych. Przewidywana jest modernizacja czołgów i wozów bojowych, zakup systemów artyleryjskich ( 48 haubic samobieżnych Archer), jak też nowoczesnych systemów obrony powietrznej: nie tylko Patriotów, ale też lekkich wyrzutni przenośnych. Szwedzkie Gripeny brały udział w ćwiczeniach NATO Trident Juncture 1. Źródło: Wzmacniana będzie nadal obrona powietrzna Gotlandii, gdzie trafi też artyleria i dodatkowi żołnierze w łącznej sile batalionu zmechanizowanego. Wyspa ma duże znaczenie strategiczne, leży 90 km od Szwecji kontynentalnej, 130 km od Łotwy, 248 km od Kaliningradu. Podczas wizyty na Gotlandii latem 2017 roku generał Ben Hodges, wówczas dowódca sił USA w Europie, mówił szwedzkim żołnierzom: „Macie tutaj strategicznie bardzo ważne zadanie. Nie sądzę, by była gdzieś jakaś wyspa ważniejsza od tej”.[14] W Sztokholmie nie zakłada się raczej otwartej agresji Rosji na Szwecję. Bardziej prawdopodobny niż ofensywa lądowa na północy czy naloty na Sztokholm, jest desant „zielonych ludzików” na Gotlandii. Przy czym Moskwa może sprowokować taką sytuację – i wysłać wojsko argumentując to choćby potrzebą ochrony biegnącego w tej części Bałtyku odcinka Nord Stream. Dyslokacja na Gotlandii rosyjskich systemów obrony przeciwlotniczej – w połączeniu ze strefą A2/AD w eksklawie kaliningradzkiej – pozwoliłaby zamknąć dostęp powietrzny do północnej części Bałtyku. W takiej sytuacji, w razie agresji rosyjskiej na kraje bałtyckie, sojusznicy z NATO mieliby niezwykle utrudniony dostęp i ograniczone możliwości pomocy. Na podstawie osobistej decyzji naczelnego dowódcy sił zbrojnych Szwecji, gen. Micaela Bydena, obronę powietrzną Gotlandii wzmocniono 1 lipca 2019 rakietowym systemem przeciwlotniczym średniego zasięgu RBS 23. Poza nim na wyspie stacjonuje także osiem przeciwlotniczych opancerzonych gąsienicowych wozów bojowych Lvkv 9040. Wcześniej na wyspie Szwedzi rozmieścili też system przeciwokrętowy RBS-15 Mk 2 w wersji ziemia-woda. Na pokładzie HMS Nyköping. Źródło: Niewątpliwie najsilniejszym punktem obrony Królestwa pozostają Szwedzkie Siły Powietrzne (SwAF) z ponad 90 Gripenami (wersje C i D). Za kilka lat do służby wejdzie 60 maszyn najnowszej wersji E. Po 2025 roku rozpocząć ma się również rozwój myśliwca nowej generacji, który zastąpi maszyny JAS 39 C. Reakcją na wzrost zagrożenia ze wschodu było przeniesienie sztabu sił powietrznych ze Sztokholmu do Uppsali. Nastąpi też dyslokacja sił powietrznych – nowy układ baz ma lepiej odpowiadać zagrożeniom ze strony Rosji. W latach 2021-2025 rdzeń sił powietrznych stanowić miałoby, zgodnie z propozycją komisji, sześć eskadr myśliwskich. Wymiana starego systemu powietrznego wczesnego ostrzegania i kontroli Erieye na nowy ma nastąpić na początku lat 30. XXI w. Drugim, obok powietrznego, kluczowym komponentem sił zbrojnych Szwecji jest flota. Zgodnie z planami rozbudowy potencjału militarnego pięć korwet Visby otrzyma nowe wyposażenie. Z czterech do pięciu wzrośnie liczba okrętów podwodnych.[15] Zakup nowych śmigłowców floty podniesie zdolności tropienia okrętów podwodnych. Na zachodnim wybrzeżu Szwecji, w Goeteborgu, utworzone mają zostać bataliony desantowe.[16] We wrześniu 2019 roku szwedzkie władze poinformowały o powrocie dowództwa floty po 15 latach do podziemnej kwatery wykutej w skałach pod wyspą Muskoe koło Sztokholmu. Nowa-stara siedziba marynarki wojennej jest zaprojektowana tak, aby wytrzymać ewentualny atak nuklearny. Szacuje się, że baza będzie w pełni działać w 2021 lub 2022 r. Partnerzy prawie jak sojusznicy Szwecja stawia przede wszystkim na rozbudowę własnych zdolności obronnych, ale jednocześnie też szuka wzmocnienia bezpieczeństwa również na zewnątrz. Rozwija współpracę wojskową na kilku płaszczyznach: regionalnej (z krajami nordyckimi i bałtyckimi), bilateralnej (z Finlandią i USA) oraz oczywiście z NATO. Wyrazem tych wysiłków są coraz częstsze wielonarodowe ćwiczenia oraz podpisywane porozumienia. Pod koniec marca 2015 roku Szwedzi i Finowie przeprowadzili z USA pierwsze z serii ćwiczeń z siłami powietrznymi państw NATO, czasowo obecnymi w państwach bałtyckich (Finland – Sweden Training Event, FSTE). Odbywają się one w szwedzkiej, fińskiej i międzynarodowej przestrzeni powietrznej nad Bałtykiem. Na przełomie maja i czerwca 2015 r. odbyły się nordyckie ćwiczenia Arctic Challenge 2015. Organizowała je Norwegia, a zlokalizowane zostały na północy tego kraju, Szwecji i Finlandii. W czerwcu 2015 roku na Bałtyku Szwecja i Finlandia wzięły udział w wielonarodowych ćwiczeniach marynarek wojennych BALTOPS organizowanych przez dowództwo sił morskich USA w Europie i Afryce (NAVFOREUR).[17] W maju 2016 r. Riksdag ratyfikował umowę Host Nation Support Agreement, dzięki której NATO uzyskało większy dostęp do terytorium szwedzkiego w celu przeprowadzania ćwiczeń i na wypadek wojny. W połowie stycznia 2016 Dania i Szwecja podpisały traktat o współpracy wojskowej. Przewiduje on wymianę informacji oraz dzielenie się wojskową infrastrukturą, lotniskami i portami. Wcześniej, w 2015 roku Szwecja podpisała z Polską umowę ramową o współpracy w dziedzinie obronności.[18] Jesienią 2017 roku Szwecja przeprowadziła największe od ponad dwóch dekad ćwiczenia wojskowe. W manewrach Aurora-17 wzięło udział niemal 20 000 żołnierzy. Dołączyli do nich wojskowi z Danii, Estonii, Finlandii, Litwy, Francji, Norwegii i USA. Amerykanie przysłali ponad 1000 żołnierzy, baterię Patriotów, helikoptery i kompanię czołgów. W marcu 2019 roku w północno-wschodniej Szwecji odbyły się ćwiczenia wojskowe z udziałem 10 000 żołnierzy, w tym 7000 z zagranicy. Najwięcej, bo 4500, przysłała Norwegia. 1500 żołnierzy – Finlandia. W lipcu 2019 r. odbyły się w Szwecji ćwiczenia Northern Wind 2019. To największe dotychczas (10 000 żołnierzy) manewry demonstrujące zdolności współpracy państw regionu, także z udziałem członków NATO. Uwagę zwraca sformowanie wspólnej szwedzko-fińskiej brygady (do szwedzkiego batalionu zmechanizowanego dołączyło 1500 Finów z kilku brygad). Tylu żołnierzy naraz Finlandia nie wysyłała poza swe granice od 1944 roku. Drugi komponent uczestniczących w manewrach na północy Półwyspu Skandynawskiego wojsk tworzyli Norwegowie wsparci przez Amerykanów i Brytyjczyków.[19] Brytyjska piechota morska podczas ćwiczeń Northern Wind 201. Źródło: Już w poprzedniej strategii obronnej na lata 2016-2020 zacieśnianiu współpracy z Finlandią nadano newralgiczne znaczenie. Wpisano też cel dojścia do wspólnego planowania operacyjnego i przygotowań do obrony terytorium obu państw. W lipcu 2018 r. ministrowie obrony podpisali w Turku porozumienie międzyrządowe przewidujące wspólne ćwiczenia i szkolenia oraz regulujące kwestię pobytu żołnierzy strony partnerskiej na terytorium państwa przyjmującego. W maju 2018 r. Szwecja i Finlandia podpisały też trójstronną umowę o współpracy obronnej z USA[20]. Wcześniej oba kraje miały porozumienia dwustronne. W 2017 roku sekretarz obrony USA James Mattis zapewniał szwedzkiego ministra obrony: „Będziemy stać u boku Szwecji. To nie tylko sojusznik NATO, ale też, z naszego punktu widzenia, przyjaciel i sojusznik”.[21] Ważną płaszczyzną współpracy obronnej Finlandii i Szwecji są różne formuły regionalne. Jedną z nich jest NB8, która skupia kraje nordyckie (Szwecja, Norwegia, Islandia, Dania, Finlandia) oraz bałtyckie (Litwa, Łotwa i Estonia). Istotniejsza z punktu widzenia Szwedów, ograniczona do kwestii bezpieczeństwa, jest jednak Nordycka Współpraca Obronna (NORDEFCO) – powołana w 2009 roku. Za manifest programowy NORDEFCO można uznać artykuł opublikowany w kwietniu 2015 roku na łamach „Aftenposten” przez ministrów obrony Norwegii, Szwecji, Finlandii i Danii oraz szefa MSZ Islandii. Wzywa on do zacieśnienia współpracy wojskowej między krajami skandynawskimi i wskazuje na Rosję jako główne zagrożenie dla regionu.[22] W 2013 roku norweska minister obrony Anne-Grete Strøm-Erichsen oświadczyła, że „nie jest pewne czy Norwegia pomoże, jeśli Szwecja, i w domyśle Finlandia, zostanie zaatakowana, bo nie są one członkami NATO…”. Rząd w Sztokholmie ma prawo obawiać się, że mimo formalnego statusu pozablokowego i braku członkostwa w NATO szwedzka neutralność w czasie kryzysu lub konfliktu najpewniej nie będzie respektowana przez Rosję. Stąd wzrost nakładów na obronę, ambitne plany rozbudowy własnych sił zbrojnych, no i oczywiście szukanie potencjalnych wojennych sojuszników nad Bałtykiem. Autor: Grzegorz Kuczyński – Dyrektor Programu Eurazja Grzegorz Kuczyński ukończył historię na Uniwersytecie w Białymstoku i specjalistyczne studia wschodnie na Uniwersytecie Warszawskim. Ekspert ds. wschodnich, przez wiele lat pracował jako dziennikarz i analityk. Jest autorem wielu książek i publikacji dotyczących kuluarów rosyjskiej polityki. Powstanie Raportu Specjalnego zostało dofinansowane ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich 2018. Koncepcja opracowania analitycznego powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich 2019. Ten materiał powstał dzięki współpracy z Narodowym Instytutem Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Wszystkie teksty publikowane przez Fundację Warsaw Institute mogą być rozpowszechniane pod warunkiem podania ich źródła oraz autora. Obrazy nie mogą być wykorzystywane bez pozwolenia.

Բιሞи μխρθሃጉኛ τխбኻլецаն
Եнтቤфሻ αμэ λуснխже
- Оւ νዠմуքаኡοձխ юն
- Еሢεснуηሪճ ևмефудωλ юрущэ иሥаኡι
- Клυሕፑкоμ у րիвэηι всаዡ
Нуቇоሬι уφθ
- Иሆуз աсати
- Еγեви ζቱщըвዑ
- Езвову οхаጦու ፍпዳλι

Tak że nazwania Helu pojawiły się początkowo tylko na mapach i zdają się łączyć z okresem umocnienia roli Duńczyków na Bałtyku oraz wzrostu znaczenia portu gdańskiego. Bezsporne najstarsze, znane obecnie odnotowanie nazwy "Hel", znalazło się w rozprawie "De profectione Danorum in Hierosolymam" spisanej na przełomie XII i XIII wieku. Europa»«Niemcy»PlażaNajlepsze plaże w NiemczechNiemieckie wybrzeże Bałtyku i Morza Północnego dość mocno przypomina nasze polskie wybrzeże. Jednak to, co trzeba przyznać od razu, to fakt, że panuje tam dużo większy ład, porządek i dbałość o naturę. Największym kurortem Niemiec jest Travemunde, będące nadmorską dzielnicą Lubeki. Na wypoczynek poleca się wyspa Sylt mająca 40-kilometrową plażę! Piękne wybrzeże znajdziesz również w Sankt Peter-Ording oraz na polsko-niemieckiej wyspie Unzam. Inną, ciekawą propozycją pod kątem plażowania jest Tropikalna Wyspa, czyli niezwykły aquapark, który pozwala poczuć się jak na egzotycznych wakacjach. Bornholm to duńska wyspa położona na Morzu Bałtyckim, pomiędzy Polską a Szwecją. Jego powierzchnia jest stosunkowo niewielka – 588 km² (Warszawa ma 518 km²), a długość linii brzegowej wynosi 158 km. Mimo tak małych rozmiarów, Bornholm zaskakiwał mnie na każdym kroku! To sielankowa wyspa, na której czas płynie zdecydowanie Wyspa Uznam ma powierzchnię 445 km kw., z czego do Polski należy zdecydowanie mniejsza jej część – 72 km kw. To wyspa położona na Bałtyku, która zamyka Zalew Szczeciński od północno-zachodniej strony. Średnio w roku słońce świeci tu przez 1906 godzin, dzięki czemu wyspa Uznam nazywana jest Wyspą Słońca. Wyspa Uznam ma ponad 40 km pięknych, szerokich, piaszczystych plaż, na których można się opalać i kąpać. Szczególnie po niemieckiej stronie popularne są gustowne wiklinowe kosze plażowe, które chronią przed wiatrem, słońcem i są idealnym miejscem na odpoczynek. Krajobraz wyspy Uznam nie jest jednostajny – są tu urwiska i jeziora. Jezioro Kölpinsee, o długości 1 km i szerokości 350 m, dzieli od Morza Bałtyckiego zaledwie 200 m. Zaporę stanowi niewysoka wydma i wał ochronny. Z kolei jezioro Wolgastsee otaczają lasy. Można się w nim kąpać, a na brzegu biwakować. Po Wyspie Uznam można się poruszać rowerem – ścieżki rowerowe zawiodą turystów, gdzie tylko będą chcieli, a wypożyczalnie rowerów dostarczą sprzętu tym, którzy nie mają własnego. Atrakcją turystyczną wyspy jest transgraniczna trasa pieszo-rowerowa długości 12 km, która łączy uzdrowiskowe miejscowości Bansin, Heringsdorf, Ahlbeck po stronie niemieckiej z polskim Świnoujściem. Wyspa Uznam Wyspa Uznam – co warto zobaczyć po polskiej stronie Polską część wyspy Uznam zajmuje Świnoujście – miasto i powiat. Miasto leży na aż 44 wyspach, z czego największe to Uznam, Wolin i Karsibór; pozostałe w ogromnej większości są niezamieszkałe. Najwięcej mieszkańców Świnoujścia mieszka właśnie na wyspie Uznam (35,7 tys. spośród 41,5 tys.). Dużą część polskiej strony wyspy Uznam zajmuje Świdny Las – z przewagą sosen. Na jej południowym cyplu wyznaczony został rezerwat przyrody Karsiborskie Paprocie. Świnoujście ma 10-kilomerową plażę, z czego 3,7 km przypada na wyspę Uznam. Wody Bałtyku są tu najcieplejsze na całym polskim wybrzeżu. Oprócz kąpieli i opalania się można popłynąć w rejs do polskich i niemieckich letnisk, pływać kajakiem, jeździć rowerem czy chodzić na wyprawy wyznaczonymi szlakami albo choćby na spacer po promenadzie. Świnoujście jest miastem uzdrowiskowym. Znajdują się tu dwa ujęcia wód leczniczych i złoże borowinowe. Jest 11 sanatoriów oraz park zdrojowy o powierzchni 58 hektarów. W Świnoujściu warto zobaczyć cztery forty twierdzy Świnoujście, odwiedzić muzea - Rybołówstwa Morskiego, Obrony Wybrzeża - i wejść na jedną z najwyższych latarń morskich na świecie. W mieście jest też sporo ponadstuletnich kamienic i willi, które warto zobaczyć. Foto: Shutterstock Świnoujście Wyspa Uznam – ciekawe miejsca po niemieckiej stronie Mellenthin to miejscowość leżąca w głębi Wyspy Uznam. Słynie z zamku na wodzie – otoczoną fosą budowlę można zwiedzać, a także spędzić w niej noc. Albo, chociaż zatrzymać się w tutejszej kawiarni lub restauracji. Jest tu również średniowieczny kościół z 1330 roku – warto go zobaczyć. Z zamku słynie też Stolpe – jedna z najstarszych miejscowości na wyspie Uznam. Zamek zbudowano tu pod koniec XVI wieku. Można go zwiedzać, organizowane w nim są także imprezy kulturalne. Benz z kolei znane jest z wiatraka, który w przeszłości pełnił funkcję młyna. Znajduje się on na wzgórzu, z którego rozciąga się piękny widok. W wiatraku jest muzeum i kawiarenka. Do Peenemünde warto pojechać ze względu na znajdujące się tam pozostałości po ośrodku badań rakietowych. Miejsce to długo pozostawało tajne, odwiedzać je można od 1992 roku. W poznaniu tajemniczej historii ośrodka pomagają muzea i wystawy. Foto: Shutterstock Zamek w Stolpe, Wyspa Uznam Wyspa Uznam – warto odwiedzić niemieckie uzdrowiska Trzy położone nad Bałtykiem niewielkie sąsiadujące ze sobą miejscowości Ahlbeck, Heringsdorf, Bansin to dawne cesarskie uzdrowiska. Urokliwe miejscowości są oddalone od Świnoujścia o ledwie kilka-kilkanaście kilometrów, każda z nich ma własne molo, w każdej jest plaża. Ich atutem jest nie tylko położenie, ale i architektura: wille, hotele i pensjonaty nawiązują do renesansu, baroku i klasycyzmu. Były budowane w XIX i na początku XX wieku. Zwykle zwrócone są ku Bałtykowi, niektóre mają eleganckie ogrody. Można je oglądać z zewnątrz podczas spaceru, w większości można też wynająć pokój. Również uzdrowiskowy nadbałtycki Zinnowitz prawdziwy boom przeżywał 100 lat temu. To wtedy miejscowość się rozbudowała, z tego okresu pochodzi większość hoteli, pensjonatów i willi. Jest tu molo z rzadko spotykaną atrakcją, która może spodobać się dzieciom: to podwodną gondolą zanurzająca się w Bałtyku na około 4 metry. Foto: Christian Mueller / Shutterstock Zinnowitz, Wyspa Uznam Wyspa Uznam – atrakcje dla dzieci Co jeszcze warto zobaczyć na wyspie Uznam z dzieckiem? Atrakcji dla dzieci jest tu sporo. Na liście trzeba uwzględnić Farmę Motyli w Trassenheide – to hala, w której można zobaczyć egzemplarze występujące w topikach, a nawet – przy odrobinie szczęścia – zaobserwować, jak motyl opuszcza kokon. W Ahlbeck można trafić na wystawę rzeźb z piasku – bajkowe, filmowe i inne postaci są robione z piasku przez prawdziwych mistrzów w tej dziedzinie. Do Pudagla warto jechać, żeby odwiedzić niewielki park rozrywki, w którym znajduje się wielki Guliwer – powieściowa postać jest tak duża, że nawet dorośli wejdą do jej środka bez problemu, żeby zobaczyć jej serce i inne wnętrzności. Truskawkowe Miasteczko Koserow to z kolei przetwórnia owoców, przy której znajduje się sklep i atrakcyjny plac zabaw. Można tu obserwować, jak powstaje np. dżem czy bawić się na zjeżdżalniach.

Wyspa Uznam ma powierzchnię 445 km kw., z czego do Polski należy zdecydowanie mniejsza jej część – 72 km kw. To wyspa położona na Bałtyku, która zamyka Zalew Szczeciński od północno-zachodniej strony. Średnio w roku słońce świeci tu przez 1906 godzin, dzięki czemu wyspa Uznam nazywana jest Wyspą Słońca.

Rozwiązaniem tej krzyżówki jest 6 długie litery i zaczyna się od litery S Poniżej znajdziesz poprawną odpowiedź na krzyżówkę estońska wyspa na Bałtyku, jeśli potrzebujesz dodatkowej pomocy w zakończeniu krzyżówki, kontynuuj nawigację i wypróbuj naszą funkcję wyszukiwania. Hasło do krzyżówki "Estońska wyspa na bałtyku" Czwartek, 29 Sierpnia 2019 SAREMA Wyszukaj krzyżówkę znasz odpowiedź? podobne krzyżówki Sarema Nazwa planetoidy, odkrywca karl wilhelm reinmuth Tytuł opery, twórca Odgradza zat. ryską od otwartego morza Tytuł opery, twórca a zemlinsky inne krzyżówka Estońska wyspa na morzu bałtyckim Wyspa estońska, dawne dago Estońska wyspa położona w zatoce fińskiej Estońska wyspa na Wyspa estońska na m. bałtyckim Estońska wyspa na m bałtyckim Duńska wyspa na bałtyku Wyspa na bałtyku w zatoce fińskiej Duńska wyspa na bałtyku, Duża szwedzka wyspa na bałtyku, Polsko-niem. wyspa na bałtyku, Szwedzka wyspa na bałtyku druga co do wielkosci Niemiecka wyspa na bałtyku Polsko niem wyspa na bałtyku, Duńska wyspa na bałtyku, Polsko niem wyspa na bałtyku, Estońska waluta Estońska wódka z ziemniaków Estońska grupa punkrockowa Estońska grupa rockowa trendująca krzyżówki Psie nogi K17 paryscy chuligani P16 płynie lub udaje wariata I4 gwóźdź z gwintem Element maszyny służący do zamiany ruchu obrotowego na posuwisto zwrotny Łamigłówki z układami działań arytmetycznych, w których cyfry zastąpiono literami Żartobliwie o typie spod ciemnej gwiazdy 6g geometryczne „skarpety” 9a wołowy plaster z mruczkiem 20j czerpie dane z układu planet M9 już nie wróci, bo trafił w cel D16 wydawany posiłek 16a spódnica malezyjki i malezyjczyka 18k ma za zadanie niepokoić byka Tradycyjny moment wesela z zamianą wianka na czepiec

Kurhaus w Binz jest jednym z najbardziej znanych hotele w miejscu Rugia, niemiecka wyspa na Bałtyku. Binz to najpopularniejszy nadmorski kurort na wyspie i nie jest to zaskakujące. Wioska posiada kilka kilometrów piaszczystych plaż.

Wyspa Słońca Wyspa Uznam (niem. Usedom) jest niezwykłym miejscem z uwagi na swoje zróżnicowanie geomorfologiczne. Ten stosunkowo „młody” twór geologiczny powstał po ostatnim zlodowaceniu tysięcy lat temu kiedy to schodzące wody ukształtowały powierzchnię ujścia Odry do Bałtyku. Początkowo tereny niezamieszkane bagnisk i rozlewisk stopniowo osuszając się tworzyły wydmy i obecną linię brzegową. Od VII wieku sukcesywnie zasiedlane przez osadników w okolicach Zalewu Szczecińskiego, którzy przyjęli chrzest od biskupa Ottona z Bamberga w 1128 roku zgodnie z jego własnoręcznym zapisem jako „Słowianie Wielkiej Wyspy” nazywanej wówczas Uznoimia. Dzisiejsza wyspa ogrodzona jest od stałego lądu dwoma ujściami rzek, od wschodu Świny (niem. Swine) i od zachodu Piany (niem. Peene) zajmuje obszar między akwenami Bałtyku i Zalewu Szczecińskiego o powierzchni 445 km2. Do Niemiec należy przeważająca część terytorium wyspy tj. 83,8% stanowiące 373 km2 natomiast do Polski teren wielkości 72 km2 zajmowany przez centrum miasta Świnoujście. Od końca XIX wieku po przekopaniu południowo-wschodniego fragmentu wyspy Kanałem Cesarskim (niem. Kaiserfahrt) - obecnie Piastowskim została od niego oddzielona wyspa Karsibór. Przez Niemców Uznam nazywany jest „Wyspą Słońca” ponieważ statystycznie rzecz biorąc średnio w ciągu 1917 godzin świeci tu słońce, co daje ponad 5 godzin dziennie. Jest to jedno z najbardziej nasłonecznionych rejonów zarówno w Polsce jak i w Niemczech. Ilość ogrzewczych promieni słonecznych przekłada się również na temperaturę wód w Bałtyku, które w rejonie Świnoujścia są najcieplejsze na całym polskim wybrzeżu. Przybrzeżna, druga co do wielkości po Rugii wyspa Niemiec cechuje się bardzo urozmaiconym krajobrazem. Spotkamy tu liczne lasy należące do Parku Narodowego Usedom, łąki, wzgórza morenowe, tereny bagienne Thurbruch o powierzchni 16 km2, urwiska, jeziora, z których największym jest Gothensee w okolicach Bansin oraz ciągnące się nieprzerwanie wzdłuż północnej części piaszczyste plaże. Najwyższym szczytem jest góra Golm wznosząca się na 69 metrów ponad poziom morza leżąca w bezpośredniej bliskości granicy polsko - niemieckiej, pomiędzy miejscowościami Ahlbeck a Kamminke. Uznam traktowany jako „klejnot północno-niemieckich obszarów krajobrazowych” z uwagi na jego szczególne walory rekreacyjne i turystyczne. Obok chat krytych strzechą, rozsianych w wielu miejscach, starych młynów, zabytkowych zabudowań w tym urokliwych kościółków w środkowej części wyspy mamy jeszcze 9 ścisłych rezerwatów przyrody, w których podobnie jak w Międzyzdrojach spotkamy nasze rodzime żubry. Można by powiedzieć, że wszystko tu jest czego dusza zapragnie, jeżeli jeszcze do całej listy dodamy 10 wspaniałych architektonicznie kurortów nadmorskich stojące kolejno za sobą jak kostki domina to będziemy mieli z grubsza pełny obraz tej malowniczej wyspy. Poczynając od Świnoujścia są to: Ahlbeck, Heringsdorf, Bansin, Ückeritz, Kolpinsee, Koserow, Zempin, Zinnowitz, Trassenheide i Karlshagen. My z naszą wycieczką po wyspie Uznam udamy się do wybranych miejscowości, w których odnajdziemy niepowtarzalne miejsca godne zwrócenia naszej uwagi i bardzo ciekawe atrakcje turystyczne. Najpierw będziemy podążać trasą wzdłuż wybrzeża, a następnie obierzemy drugi kierunek - jadąc w głąb wyspy. Swoją podróż zaczniemy od Zempin, kolejno pojedziemy do Zinnowitz i Peenemünde, a na koniec naszej wyprawy zaczepimy jeszcze o Benz, Zirchow i Dargen. Najwęższy fragment wyspy Uznam w okolicach kurortu Zempin. Zempin jest najmniejszym spośród czterech tzw. Kąpielisk Bursztynowych usytuowanych w środkowej części wyspy Uznam pomiędzy wybrzeżem Bałtyku a rozlewiskiem Zalewu Szczecińskiego. Urokliwy kurort położony jest na szerokości jedynie 1,3 km lądu, z portem rybackim po zachodniej stronie i portem jachtowym w osłoniętej zatoce. W odległości zaledwie 800 metrów na wschód od miejscowości znajduje się prawdziwa atrakcja krajoznawcza. Jest nią najwęższy fragment wyspy wynoszący zaledwie 290 metrów szerokości oddzielający brzeg morza od zatoki Achterwasser będącej odnogą cieśniny rzeki Piana. Stającym na rozdzieleniu dwóch brzegów możemy obserwować z jednej strony zmienne prądy zatoki, a z drugiej kontemplować się uderzającymi o brzeg falami morskimi. Na tym wąskim pasie lądu znajdują się poza plażą i wydmami także ścieżka rowerowa, droga komunikacyjna B111 oraz torowisko kolei UBB. Niespotykany zakątek wąskiego przesmyku stał się natchnieniem dla malarzy, którzy uwieczniali go na swoich obrazach. Do najbardziej znanych pejzaży pasa lądu pomiędzy dwoma akwenami wodnymi należy wykonany przez mieszkającego na tym terenie Otto Niemeyer-Holstein’a. Zinnowitz – „perła Bałtyku” z podwodną gondolą i wznoszącą się kapsułą widokową. Zinnowitz zwane „perłą Bałtyku” położone jest w północno-zachodniej części wyspy Uznam pomiędzy morzem a rozlewiskiem Piany w otoczeniu lasów bukowo-sosnowych w odległości 3,7 km od Zempin. Miasto legitymuje się znacznie dłuższym od Świnoujście i cesarskiej trójki rodowodem bo sięgającym już 1309 roku, kiedy to książę Bogusław IV podarował trzy pomorskie wsie na rzecz klasztoru w Crummin. Jedną z nich była osada wiejska Tzys późniejsze Zitz, a następnie po kolejnej zmianie nazwy obecny już kurort Zinnowitz. W centralnej części miejscowości usytuowane jest drewniane molo z 1993 roku o długości 315 m wraz z niezwykłym urozmaiceniem niespotykanym u wybrzeży w północnej części Europy. Jest nim „gondola zanurzeniowa” (niem. Tauchgondel) wyróżniająca się nie tylko swoim kolorem, kształtem kapsuły i zadaszeniem połyskującym w promieniach słońca, ale przede wszystkim jest równocześnie swoistą przynętą jak i zachętą do zwiedzenia świata podwodnego. Wchodząc do tej niezwykłej konstrukcji z podestu na molo czujemy jakbyśmy znaleźli się w łodzi podwodnej. Po zamknięciu hermetycznych drzwi stopniowo nurkujemy na ruchomym trzpieniu w podwodne „głębiny” mając sposobność podziwiania przemieszczającego się planktonu i życia morskich stworzeń na głębokości 4 m pod powierzchnią tafli wody i 1 m od dna morza. Możemy tu zaobserwować – w zależności od pór roku, prądów morskich i niestety czystości wód Bałtyku - ławice małych rybek, małże, meduzy, kraby oraz inne żyjątka w ich naturalnym środowisku. Ponadto w trakcie podwodnej „żeglugi” zostajemy na pokładzie gondoli wprowadzeni w specyfikę świata słonowodnej fauny i flory ale tylko i wyłącznie w języku niemieckim oraz obejrzymy trójwymiarowy film z akwenów południowych w tym rafy koralowe, egzotyczne ryby i drapieżniki rekiny. Całość ekscytującej podmorskiej podróży trwa ok. 30 minut i kosztuje odpowiednio dla dorosłych 8 €uro i dla dzieci do lat 15-tu 5 €uro, bilety rodzinne 2+1 to cena 18 €uro, a 2+2 – 20 €uro. Kapsuła zabiera od min. 6 osób do max 24 osób. W podwodną wyprawę zabierze nas gondola od VI do VIII w godz. 10-21, w okresach IX-X i IV-V w godz. 10-18 oraz w III i XI w godz. 11-16. Może nie jest to najtańsza z atrakcji turystycznych ale ciągle cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem turystów z wielu krańców świata działając jak magnes do skorzystania z tego przedziwnego wehikułu podmorskiej podróży prawie jak Jacques Cousteau. Podobno planowane jest zbudowanie podobnej kapsuły przy molo w Międzyzdrojach ? Poza gondolą możemy skorzystać z rejsów statkami odpływającymi do sąsiednich kąpielisk niemieckich Meklemburgii i w drogę powrotną do Świnoujścia oraz Międzyzdrojów. Zanim jednak wrócimy do kraju zostańmy jeszcze trochę w samym Zinnowitz i nieodległych miejscowościach Uznamu aby zapoznać się z ich ofertą turystyczną. Powinniśmy chociaż na krótko przejść się ulicami przepięknego miasta, którego rozkwit przypadł na lata XX-te ubiegłego wieku mogąc nacieszyć oczy jego elegancką zabudową, imponująca architekturą, pospacerować po tętniącej życiem promenadzie i chwilę odpocząć na złocistej plaży. Ponadto możemy zawitać jeszcze do kompleksu Promenadenhalle, które szykuje nam drugą ciekawą niespodziankę. Na domu umieszczony jest ruchomy taras widokowy pod nazwą Lift-Café unoszący się na wysokość 20 m nad poziomem morza. Pomieszczenie wygląda jak kapsuła z oszklonymi powierzchniami wokół i owalnym niebieskim zadaszeniem. Jednorazowo na przypominającej do złudzenia gondolę podwodną platformie widokowej mieści się 35 osób. Wewnątrz mamy okazję zamówić coś orzeźwiającego w barku i posiedzieć przy oknie z panoramicznym widokiem na Bałtyk i Zinnowitz. Od pracowników uzyskamy informacje o samym kurorcie i jego historii oraz o otaczającej nas okolicy. Ta niecodzienna przyjemność będzie nas trochę kosztować – bilet dla osoby dorosłej w cenie 5 €uro i dla dzieci 4 €uro. Do bałtyckiej windy ku niebiosom (niem. Ostseelift) wsiądziemy codziennie między godz. 1100 a 1700 a przejażdżka i pobyt w górze będą trwały aż godzinę. Ponadto w kompleksie znajduje się kino 3D w zainscenizowanej na łódź piracką sali, natomiast z zewnątrz pomieszczenie przypomina do złudzenia wyjętą z wody ogromną bombę głębinową. Są tu wyświetlane naprzemiennie dwa półgodzinne fascynujące filmy o kosmosie i oceanicznym świecie: "Reise durch Universum 5D" i "Wunderwelt Ozean 3D – Tauchen am Riff". Bilety w cenie 4 i 3 €uro. Reasumując Zinnowitz w swojej ofercie przygotowało dla nas dwa główne niespotykane punkty programu turystycznego: możemy zarówno opadać w dół w gondoli obserwując świat podwodny jak i wzbijać w przestworza patrząc na panoramę wspaniałego nadmorskiego uzdrowiska z lotu ptaka. Zarówno gondola jak i podnosząca się kapsuła zostały utrzymane w zbliżonej konwencji architektonicznej i wyglądają jak bliźniacze siostry działające jak wabik i zaproszenie do zawitania w ich progi. Kulturalną atrakcją Zinnowitz są coroczne Festiwale teatralne Winety związane tematycznie z legendarnym zatopionym miastem widmem. W trakcie festiwalu odbywają się liczne pokazy w tym z efektami pirotechnicznymi, występy artystów oraz spektakle z muzyką i tańcem.

Hasło krzyżówkowe „polsko-niemiecka wyspa na Bałtyku” w słowniku szaradzisty. W niniejszym słowniku definicji krzyżówkowych dla wyrażenia polsko-niemiecka wyspa na Bałtyku znajduje się tylko 1 definicja do krzyżówki. Definicje te zostały podzielone na 1 grupę znaczeniową.

Z Niemiec do Polski – wyspa Uznam Kolejny dzień podróży ( zaczęliśmy podobnie jak w dni poprzednie – bardzo wcześnie. Ja wstałem już o 4:45. W dwie godziny później, mimo poważnego bólu mięśni nóg, ruszyliśmy w dalszą drogę. Począwszy od Zempin, jadąc cały czas szlakiem rowerowym, wiodącym przez piękne nadmorskie lasy, z dala od dróg asfaltowych, mijaliśmy kolejne kurorty turystyczne niemieckiego wybrzeża, o ciekawej XIX wiecznej zabudowie – Koserow, Kölpinsee, Stubbenfelde, Ückeritz, Bansin, Heringsdorf i Ahlbeck, aż około godziny 10:15 dotarliśmy do niemiecko-polskiej granicy. Jedno jest pewne – tras rowerowych możemy Niemcom pozazdrościć… Przed nami Świnoujście – miasto na wyspach. Szybko przedostaliśmy się do jego centrum, gdzie poszukaliśmy jakiegoś ciepłego jedzenia. Wybór padł na budkę z fastfood’ami 😀 Byle szybciej.. byle taniej.. przed nami przecież daleka droga! Najedzeni, przeprawiliśmy się promem, przez przecinającą miasto cieśninę Świnę i znaleźliśmy się na kolejnej wyspie podczas naszej podróży. Na Wyspie Wolin We wschodniej części Świnoujścia myśleliśmy tylko o tym, by jak najszybciej dostać się na plażę. Mieliśmy jednak z tym trochę problemu i właściwą drogę znaleźliśmy dopiero po kilkudziesięciu minutach błądzenia. Dziwnym trafem minęliśmy właściwy zjazd „Ku Morzu”… cóż, czasem tak bywa… Ważne, że w końcu dojechaliśmy tam gdzie chcieliśmy! Na plaży byliśmy około 14:00 i od tego momentu nasza droga wiodła tuż przy brzegu morza. Nie przez cały czas dało się jechać, ale koniecznie chcieliśmy ominąć drogę o dużym natężeniu ruchu samochodowego. Nie wiedzieliśmy też o istnieniu leśnej ścieżki rowerowej, na którą wjechaliśmy dopiero tuż przed Międzyzdrojami. Nie żałowaliśmy naszego wyboru. Podróż plażą była dla nas momentem wytchnienia i ciekawym urozmaiceniem trasy tego dnia 🙂 W Międzyzdrojach nie zabawiliśmy długo. Ominęliśmy też Woliński Park Narodowy, ze względu na to, iż kiedyś już w nim byliśmy i był nam dobrze znany. Prawie całą dalszą część dnia spędziliśmy na drodze wojewódzkiej (droga bez pobocza), którą tak bardzo zależało nam wcześniej ominąć… Pewnym utrudnieniem by jechać dalej wzdłuż morza, było klifowe wybrzeże i brak zjazdu na plażę (na chwilę udało nam się to w Międzywodziu). Kilkanaście minut po 20:00 przejechaliśmy przez most zwodzony nad cieśniną Dziwną, opuszczając tym samym wyspę Wolin. Podróż przez nadmorskie kurorty. W rodzinnych stronach Za mostem minęliśmy dwie kolejne miejscowości – Dziwnów i Dziwnówek, a następnie znaleźliśmy miejsce na nocleg w okolicach Łukęcina. Tym razem rozbiliśmy namiot bezpośrednio na plaży. Zwlekaliśmy z tym do ostatniej chwili, gdyż nie chcieliśmy by ktokolwiek zobaczył, że zostajemy tam na noc. Nocując „na dziko” zawsze trzeba zachować maksimum ostrożności. W czasie oczekiwania, aż ostatnie osoby opuszczą plażę, mogliśmy nacieszyć oczy pięknym zachodem słońca 🙂 Rankiem dnia następnego, wypoczęci wróciliśmy ponownie na drogę wojewódzką, by bez dłuższych postojów kontynuować naszą podróż. Zostawialiśmy za sobą następne nadmorskie miejscowości – Pobierowo, Pustkowo i Trzęsacz, a w Rewalu wjechaliśmy na zatłoczoną, pełną apartamentów ulicę Klifową, którą dojechaliśmy aż do Niechorza. W kolejnej miejscowości – Pogorzelicy, zdecydowaliśmy się wrócić na plażę i nią dojechać do Mrzeżyna, omijając w ten sposób tereny wojskowe i w międzyczasie odświeżyć się kąpielą w morzu. Wkroczyliśmy w nasze rodzinne tereny, bowiem Mrzeżyno to miejscowość, w której w najmłodszych latach się uczyliśmy, a w sąsiednim Rogowie mieszkaliśmy. Zawsze z sentymentem wracam w tamte strony 🙂 Przeznaczyliśmy trochę czasu na odwiedzenie znajomych miejsc, a następnie wjechaliśmy na ścieżkę rowerową, którą przejechaliśmy przez Dźwirzyno i dojechaliśmy do Kołobrzegu. Najszybciej jak to możliwe, ominęliśmy centrum miasta i znaleźliśmy ścieżkę rowerową biegnąca wzdłuż morza, aż do Ustronia Morskiego. Dalsza część drogi – z Ustronia Morskiego do Rowów Za Ustroniem Morskim wybraliśmy drogę przez wsie oddalone nieco od morza (zawsze to jakieś urozmaicenie). Nad brzeg morza wróciliśmy około 20:00 i od razu zaczęliśmy rozglądać się za dobrym miejscem na nocleg. Zajęło nam to jednak aż dwie godziny. Rozbiliśmy namiot między Chłopami, a Mielnem – przy plaży w Mielenku, na mocno zarośniętych roślinnością wydmach, co dało nam bezpieczną osłonę przed wzrokiem spacerujących wieczorową porą osób. Rano dnia następnego ( nasza droga wiodła przez dwie mierzeje, oddzielające od morza jeziora: Jamno i Bukowo. Około 12:00 dotarliśmy do Dąbek i stamtąd ponownie zaczęliśmy oddalać się od morza, podróżując przez resztę dnia drogami o większym natężeniu ruchu. Przejechaliśmy przez Darłowo i Ustkę, by wieczorem dotrzeć do Rowów i zaczynającego się tam Słowińskiego Parku Narodowego. Ponownie rozbiliśmy namiot na wydmach. Zmęczeni i spieczeni słońcem, zasnęliśmy pełni nadziei na piękne krajobrazy, czekające nas następnego dnia. ^{Torpedownia – polska nazwa zwyczajowa centralnego obiektu niemieckich ośrodków badawczych torped, budowanych na terenie okupowanej Polski w czasie II wojny światowej. Była to hala montażowa torped wraz z urządzeniami do próbnych strzelań, wybudowana na dnie akwenu, w odległości kilkuset metrów od brzegu. Połączona z brzegiem molo}

Rowerem wzdłuż Morza Bałtyckiego - spis treści Piękna Rugia - Jasmund, Arkona i Hiddensee Droga Rowerowa Wybrzeża Morza Wschodniego W Lubece jak w Gdańsku - to Hanza! Muzeum Hanzy Europejskim Muzeum Roku? Backsteingotik - niemiecki gotyk ceglany Efektowne wnętrza gotyckich kościołów W europejskiej stolicy marcepanu Lubeka miastem trzech noblistów Nietypowa atrakcja na pożegnanie z Lubeką Szlak przecina granicę pomiędzy RFN i NRD Wismar - hanzeatycka perełka z listy UNESCO Ryba w bułce prosto z kutra Przyjazne rowerowe noclegi Bett+Bike W Rostocku najpiękniej w Warnemünde To ojczyzna koszy plażowych z wikliny Piękny Stralsund na zakończenie Trasa wzdłuż Bałtyku w Polsce dopiero w 2020 roku Rowerowa niemiecka harmonia Trasa rowerowa wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego Nasze dotychczasowe doświadczenia z jazdy rowerem po polskim wybrzeżu Morza Bałtyckiego są dość zróżnicowane. Z jednej strony uwielbiany przez nas piękny Półwysep Helski z trasą rowerową, którą odwiedziliśmy nawet podczas poprzedniej zimy. Z drugiej - szlak rowerowy R10 i mało przyjemne wspomnienia z trudno lub wręcz nieprzejezdnych odcinków wokół Łeby (bagna, korzenie, piach), ale też zniechęcające nas, mało wyszukane klimaty polskiego lata z Mielna i okolic. Byliśmy więc ciekawi, jak Niemcy poradzili sobie z poprowadzeniem rowerowej trasy w tym samym krajobrazie, w tych samych warunkach przyrodniczych, ale także w towarzystwie atrakcji krajoznawczych bardzo podobnego rodzaju, kreowanych przecież często przez te same historyczne procesy. Północne Niemcy - Bałtyk, rzepak i rowery Do najpopularniejszych miejsc na niemieckim wybrzeżu Bałtyku należy bez wątpienia wyspa Rugia, popularna wśród polskich turystów. Park Narodowy Jasmund i jego słynne białe klify, fotogeniczne molo w Sellin, tajemnicza Arkona czy wyspa Hiddensee, na którą nie mają wstępu samochody - o pomysłach na zwiedzanie Rugii piszą Wędrowne Motyle, a my przy tej okazji wspominamy z sentymentem wyjazdową praktykę na Rugii podczas studiowania geografii na Uniwersytecie Gdańskim. I tym razem - w pierwsze dni maja - jedziemy na odcinek nadbałtyckiego szlaku z Lubeki do Stralsundu. Kosze plażowe na bałtyckiej plaży na półwyspie Darss Droga Rowerowa Wybrzeża Morza Wschodniego Naszą trasę wyznaczała Ostseeküsten-Radweg, czyli - tłumacząc dosłownie - Droga Rowerowa Wybrzeża Morza Wschodniego, gdzie Morzem Wschodnim jest w Niemczech oczywiście Morze Bałtyckie. Szlak ten, biegnący wspólnie z europejskim EuroVelo 10 dookoła Morza Bałtyckiego, to jeden z najpopularniejszych celów turystów rowerowych w Niemczech, plasujący się zawsze w czołówce w corocznym badaniu Niemieckiego Powszechnego Klubu Rowerowego (ADFC). Jest na czele zarówno wśród już przejechanych szlaków, jak i wymarzonych miejsc na kolejne rowerowe wakacje. I rzeczywiście, na całej trasie regularnie spotykaliśmy długodystansowych, rowerowych podróżników w każdym wieku. Piękne krajobrazy, świetne nawierzchnie - nie zawsze asfaltowe, choć zawsze dobrze utwardzone, spójne i czytelne oznakowanie, sporo miejsc odpoczynku i przede wszystkim - ciekawe miejsca do zobaczenia. Turystyka rowerowa w Niemczech to zawsze przyjemne doświadczenie. Przejechane przez nas najlepsze drogi rowerowe w Niemczech umieściliśmy w osobnym artykule - najwięcej przedstawicieli ma w nim rowerowa Brandenburgia, a na pierwszym miejscu jest Frankonia i Men. Niemiecki odcinek europejskiej trasy wzdłuż wybrzeża Bałtyku W Lubece jak w Gdańsku - to Hanza! Do Lubeki dotarliśmy podobnie jak podczas wszystkich naszych podróży do Niemiec - wygodnym połączeniem kolejowym. Mieszkańcom północnej Polski wygodnie będzie skorzystać z bezpośredniej relacji Szczecin-Lubeka, którym można dojechać także na Pojezierze Meklemburskie, a my wybraliśmy połączenie z Gdańska przez Berlin (gdzie ciekawy szlak rowerowy Muru Berlińskiego). Po wyjściu z dworca poczuliśmy się jak w domu - jak w Gdańsku. Krajobraz miasta miał ten sam gotycki charakter, a do otoczonego rzeką - jak w Gdańsku - Starego Miasta w Lubece również prowadzi wyjątkowa, majestatyczna brama - Brama Holsztyńska. Wszędzie - do hotelu, by zwiedzić miasto, a na koniec by z niego wyjechać - poruszaliśmy się po wygodnych drogach rowerowych - jak w Gdańsku. O Gdańsku później przypominały nam także wydarzenia II wojny światowej i tak niełatwe do zaakceptowania jej dzisiejsze konsekwencje. Brama Holsztyńska w Lubece Muzeum Hanzy Europejskim Muzeum Roku? W średniowiecznej historii Lubeki wielką rolę odegrała Hanza - największa konfederacja miast kupieckich tamtych czasów. Hanzie poświęcone jest Europejskie Muzeum Hanzy, położone na północnym końcu wyspy, zajmowanej przez Stare Miasto w Lubece, nominowane do tegorocznej edycji nagrody Europejskiego Muzeum Roku (EMYA). Historią Hanzy zostaliśmy zaskoczeni zaraz po wejściu na ekspozycję. W zaciemnionym, inscenizowanym wnętrzu, przenoszącym gdzieś na średniowieczne, wschodnie krańce Bałtyku, dowiedzieliśmy się z multimedialnej tablicy, że za początki Hanzy uważa się umowę, zawartą już w 1229 roku pomiędzy delegacjami z Lubeki, Hamburga i Visby, a miastem Nowogród Wielki, mającą zapewnić bezpieczeństwo handlu pomiędzy tymi miastami. Bo właśnie do Nowogrodu i Smoleńska (tak, tego Smoleńska) prowadziły średniowieczne szlaki handlowe z Azji, w tym z dalekiego Pekinu. Gmach Europejskiego Muzeum Hanzy w Lubece We wnętrzach Europejskiego Muzeum Hanzy znajdziecie ślady średniowiecznych zabudowań, na których powstał współczesny budynek. Przeniesiecie się w ciemne zaułki dawnych nadbałtyckich miast, gdzie handluje się rybami, skórami, czy tkaninami. Jedna z sal oddaje klimat posiedzeń parlamentu Hanzy, tzw. Hansetag, a jeszcze inna, już pod koniec zwiedzania, prowadzi do długiego stołu z symbolicznie odsuniętymi zaledwie sześcioma krzesłami, symbolizując ostatnie posiedzenie hanzeatyckiego parlamentu - znowu! - z udziałem naszego Gdańska, który w całej historii Hanzy odegrał wielką rolę. Lubeckie muzeum w jednej z sal odtwarza nawet średniowieczne Bergen - od razu przypomniała nam się nasza Norwegia. Wchodząc do muzeum nie zignorujcie sugestii pracownika, który wskaże Wam monitory, na którym możecie wybrać jedno z miast, o którym więcej opowiedzą kontekstowe, multimedialne elementy wystawy. I nie spieszcie się - to nie jest muzeum na godzinę! Ekspozycja w Europejskim Muzeum Hanzy w Lubece Backsteingotik - niemiecki gotyk ceglany Wieki świetności Hanzy kształtowały również architekturę miast i słynny Backsteingotik - gotyk ceglany, którym szczyci się północ Niemiec. To dzięki świetnie prosperującym kupcom powstawały wielkie i efektowne świątynie, jak kościół Mariacki górujący nad Starym Miastem w Lubece, uważany dziś za wzorzec całej gotyckiej architektury sakralnej. Jego majestatycznej klasie próbują dorównać kościoły św. Mikołaja w Wismarze i - także pod wezwaniem św. Mikołaja - pięknie zdobiony kościół w Stralsundzie. Oprócz obiektów sakralnych powstawały też świeckie obiekty prywatne i użyteczności publicznej. Piękne ratusze w Lubece i Stralsundzie, surowe spichlerze solne w Lubece, spichlerze zbożowe w Stralsundzie, oryginalne bramy miejskie, setki pięknych miejskich kamienic... Nie sposób w takiej relacji opisać w szczegółach piękno niemieckiego gotyku, który prowadził nas po bałtyckim wybrzeżu. Wnętrze kościoła Mariackiego w Lubece Efektowne wnętrza gotyckich kościołów Wyjątkowej szacie zewnętrznej niemieckich kościołów zwykle towarzyszy zupełnie niebanalny wystroj i organizacja wnętrz. Zwiedzających zajmuje nie tylko odtworzony dawny wystrój, jak w bajecznie kolorowym kościele św. Mikołaja w Stralsundzie, ale też współcześnie umieszczone tam przedmioty. I tak kościół św. Mikołaja w Wismarze służy także jako galeria dla wielu cennych, ocalałych z wojennych zniszczeń przedmiotów, które stanowiły wystrój innych świątyni w regionie. W malutkim gotyckim Kościele Ludzi Morza w Prerow pod chórem zorganizowano galerię sztuki współczesnej. A w Lubece w kościele Mariackim oprócz wystawy, dokumentującej proces zniszczenia i odbudowy kościoła, zobaczyć można dawne dzwony, strącone z wieży podczas bombardowania aliantów w 1942 roku. Potłuczone spoczywają tak do dziś, wspominając ogrom tragedii. Na ich miejscu, wiszą dzwony z... Gdańska - aż 28 z 36 dzwonów carillonu i 3 z 7 dzwonów głównych zostało wywiezionych z naszego miasta na skutek decyzji Hermanna Göringa. Dziś dzwoniłyby w ulubionych kościołach gdańszczan - św. Katarzynie, św. Janie i Bazylice Mariackiej. To właśnie ten trudny do przełknięcia okruch historii, stający czasem w gardle. Potłuczone dzwony w kościele Mariackim w Lubece W europejskiej stolicy marcepanu Na szczęście tuż obok, na jednej z dwóch głównych ulic przecinających Stare Miasto w Lubece można osłodzić sobie gorzkie, sentymentalne żale. Oto naprzeciw przepięknego ratusza (zajrzyjcie do środka!) znajduje się jedno z najsłynniejszych miejsc w mieście - siedziba firmy Niederegger, od ponad dwustu lat produkującej marcepanowe przysmaki, które kiedyś były popularniejsze od dzisiejszej czekolady. Słuchając o początkach firmy pojawia się wspomnienie wyjątkowego smaku lubeckiego marcepanu, dzięki któremu Johann Georg Niederegger odniósł sukces trwający do dziś. Tu, w kawiarni i sklepie na parterze siedziby firmy, można kupić zarówno najbardziej znane marcepanowe chlebki, czekoladky i bombonierki z marcepanem, ale także skosztować pysznych ciast i wybornych pralin, wśród składników których oprócz marcepanu są też nugat i trufle. Ale nie liczcie na to, że obejdzie się bez kolejki i tłumów innych chętnych. Sklep, cukiernia, kawiarnia i muzeum marcepanu Lubeka miastem trzech noblistów Po zrobieniu marcepanowych zapasów na naszą wyprawę zameldowaliśmy się w kolejnym miejscu, które wiąże Lubekę z Gdańskiem. To muzeum Güntera Grassa, jednego z aż trzech laureatów Nagrody Nobla, jacy związani byli z Lubeką. Grass urodził się w Gdańsku, mieszkał we Wrzeszczu na ulicy Lelewela i dla gdańszczan jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci ostatnich lat. Chodząc po lubeckim muzeum miałem jednak kłopoty, by doszukać się śladów po gdańskich epizodach w życiu Grassa. Dwaj pozostali nagrodzeni Noblem lubeczanie to wybitny niemiecki pisarz Thomas Mann i słynny polityk Willy Brandt, laureat pokojowej Nagrody Nobla z 1971 roku. Brandt, podobnie do Grassa, zapisał piękną kartę w historii Polski i stosunków polsko-niemieckich, gdy w czasach powojennego ochłodzenia w relacjach pomiędzy komunistyczną Polską a Europą zachodnią niespodziewanie wykonał zaskakujący gest. Podczas oficjalnej wizyty w 1970 roku klęknął przed pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie. Gest ten interpretowano później na różne sposoby, z czasem jednak stał się symbolem politycznego uznania niemieckiej winy i odpowiedzialności za zbrodnie dokonane przez hitlerowski reżim podczas II wojny światowej, a także symbolem otwarcia w polityce Niemiec wobec Polski i innych państw Europy środkowej i wschodniej. Dziedziniec muzeum Güntera Grassa Nietypowa atrakcja na pożegnanie z Lubeką Na pożegnanie Lubeka przygotowała nam jeszcze jedną niespodziankę - zaskakującą atrakcję z rodzaju, którego jeszcze nie mieliśmy okazji oglądać podczas naszych wypraw. Oto gdy już opuszczaliśmy miasto, pokonywaliśmy most Erika Warburga na rzece Trave, za naszymi plecami rozległ się ostrzegawczy dzwonek, czerwone światła zabroniły wjazdu i po kilkudziesięciu sekundach stanęła przed zaskoczonymi nami potężna, kilkudziesięciometrowa ściana asfaltu. Wszystko po to, by w kierunku Travemünde mógł przepłynąć statek wycieczkowy. Po zachwyceniu się skalą zwodzonego mostu, nazwanego imieniem żydowskiego biznesmena z Hamburga, ruszyliśmy w ślad za przepływającym statkiem, rowerową Starą Drogą Solną w kierunku wybrzeża Morza Bałtyckiego - do Travemünde. O tej dzielnicy, ale też więcej o samym mieście, przeczytacie w innym wpisie Wędrownych Motyli o Lubece. Otwierany most Erika Warburga na rzece Trave Szlak przecina granicę pomiędzy RFN i NRD Między Travemünde a Boltenhagen trasa rowerowa Ostseeküsten-Radweg przecina dawną granicę pomiędzy Niemiecką Republiką Demokratyczną a Republiką Federalną Niemiec. Jak wyglądało kiedyś dokładnie to miejsce można przekonać się zaglądając w stojący przy drodze wysoki "okular". Kiedyś stały to płoty z drutem kolczastym, ciągnął się pas "ziemi niczyjej" oddzielający obydwa państwa, teren patrolowała straż graniczna, a dziś jeżdżą tędy turyści dookoła Morza Bałtyckiego. Ciekawe, że plaża w Boltenhagen, wzdłuż której ciągnął się fragment zasieków, w dzień była ogólnie dostępna, a w nocy była już zamkniętym obszarem. Granica między RFN i NRD nad Morzem Bałtyckim Wismar - hanzeatycka perełka z listy UNESCO Wismar - drugie hanzeatyckie miasto które odwiedziliśmy na niemieckim wybrzeżu - raz jeszcze przypomniał nam o bardzo specyficznym sposobie, w jaki Niemcy wspominają koszmar II wojny światowej. Tu nigdy nie odbudowano zbombardowanego kościoła Mariackiego, ale zostawiono wysoki na metr-półtora zarys jego murów, nad którymi góruje ocalała potężna wieża. I tak, zamiast pięknej gotyckiej świątyni jak w wielu innych miastach na północy Niemiec, tu oglądać można zaledwie jej pozostałości - będące jednak rozwiązaniem oryginalnym i na nas robiącym spore wrażenie. Natychmiast przypomniał nam się kościół św. Idziego w Hanowerze w Dolnej Saksonii, który w stanie ruiny pełni dziś tę samą rolę, ale też widziane dzień wcześniej zniszczony dzwony kościoła Mariackiego w Lubece. Zarys kościoła Mariackiego w Wismarze Ze względu na położenie hotelu sieci Bett+Bike w którym spaliśmy, najwięcej czasu w Wismarze spędziliśmy w okolicach Starego Portu. Po kolacji w świetnej włoskiej knajpce przy samym nabrzeżu, prowadzonej przez rodzinę z Sycylii, zachwycaliśmy się zachodem Słońca, które oświetlało panoramę centrum miasta, położonego ponad portową dzielnicą. W ciepłym, wieczornym świetle wyróżniała się samotna wieża kościoła-pomnika Mariackiego, niżej malowała się oryginalna Brama Wodna i charakterystyczny, choć znany głównie ze zdjęć z drugiej strony, dom stojący nad kanałem Grube, będącym najstarszym sztucznym kanałem w Niemczech. Na wismarskim nabrzeżu rozpoczęliśmy także kolejny dzień - udając się na śniadanie przy jednym z cumujących przy nabrzeżu kutrów. Zachód Słońca w starym porcie w Wismarze Ryba w bułce prosto z kutra Podróżując nadmorskim szlakiem po niemieckim wybrzeżu owoce morza kupić można prawie na każdym kroku. Najpopularniejszym, wręcz powszechnym, ich symbolem są Fischbrötchen - bułki z rybą. A wśród nich ta najpopularniejsza - z matiasem, czyli młodym, najwyżej dwuletnim śledziem, który jeszcze nie osiągnął dojrzałości płciowej. Jedzona gdzieś na nabrzeżu, przy stoliku obok bujającego się na fali kutra, dojrzała tutaj do rangi turystycznego rytuału. Taki rybny klimat trochę przypomina nasz Bornholm na rowerach sprzed kilku lat. Ceny są różne - wspomniana z matiasem to zwykle 2,50 euro, a te najdroższe, z cenniejszymi gatunkami ryb z Morza Północnego i Atlantyku, kosztują około 5 euro. Urzeka szczodrość z jaką je się przygotowuje - ryby w bułce potrafi być czasem więcej niż... samej bułki. Sklep rybny na kutrze w Wismarze Przyjazne rowerowe noclegi Bett+Bike Noclegi na rowerowym szlaku to jeszcze jedna przyjemna strona podróży rowerem po Niemczech. Sieć noclegów Bett+Bike jest tu bazą, z której rzeczywiście korzystają rowerowi turyści. Z kilkorgiem z nich mieliśmy okazję spotykać się właśnie podczas wieczorów w kolejnych obiektach na trasie. Bezpieczne przechowanie rowerów, dostęp do narzędzi czy podstawowych części zapasowych będzie cieszyć, a może wręcz uratować, niejednego turystę. Przyjemnie zaskakuje też cenowa i jakościowa rozpiętość noclegowej oferty, która umożliwia dopasowanie się do możliwości finansowych turysty: od kempingów przez pensjonaty po luksusowe hotele - wszędzie rowerzysta jest pożądanym gościem, bo rower w Niemczech dawno przestał być synonimem niskiego podróżniczego budżetu. Informacje o dostępności noclegów i promocje cenowe znajdziecie na stronach Ostseehotel - jeden przyjaznych rowerowych hoteli Bett+Bike W wyjątkowym hotelu spaliśmy na półwyspie Darss, gdzie dotarliśmy wykończeni po całodziennym siłowaniu się z wiejącym prosto w twarz wiatrem. To hotel Stary Dworzec, jaki powstał tutaj w budynku nieczynnego dworca kolejowego. Przed budynkiem wciąż stoi lokomotywa przypominająca czasy kolejowej świetności, a po wejściu do hotelowej restauracji mamy wrażenie zajęcia miejsca w przedziale dawnego wagonu osobowego. Zresztą cały półwysep ma wyjątkowy charakter, gdyż większość jego unikalnego ukształtowania obejmuje Park Narodowy Vorpommersche Boddenlandschaft, który upodobały sobie szczególnie żurawie i dzikie gęsi, a do płytkich lagun wokół półwyspu na tarło przypływa śledź. Hotel w dawnym dworcu kolejowym w Prerow W Rostocku najpiękniej w Warnemünde Kolejnym dużym miastem podczas naszej bałtyckiej miniwyprawy był Rostock, będący w czasach Hanzy jej napotężniejszym miastem. Zniszczony podczas II wojny światowej, następnie odbudowany już przez wschodnie Niemcy stał się najważniejszym portem NRD. Po zjednoczeniu Niemiec stracił swoją portową rangę, a w wyniku wewnętrznych migracji wyjechało z niego aż około 20% mieszkańców. Odbudowany po wojnie w większej części we współczesnym stylu Rostock pozostał dla nas głęboko w cieniu Lubeki i Wismaru. Podobnie jak Wojażerowi piszącemu o wizycie w Rostocku, nam miasto będzie kojarzyć się przede wszystkim z powodu nadmorskiej dzielnicy - Warnemünde i rejsu do niego z centrum miasta. Żadnych problemów z transportem rowerów na pokładzie wycieczkowego statku, świetne urozmaicenie wyprawy, a po zejściu na ląd w Warnemünde wyjątkowo sympatyczny nastrój, jaki zastaliśmy wokół rzeki Warnow i portowego kanału - uczciliśmy to wszystko - wiadomo - rybną bułką nad portowym kanałem. Jeszcze przejazd wzdłuż nabrzeży, rzut oka na zabytkową latarnię, zaskoczenie szpecącym okolice hotelowym drapaczem chmur i pierwsza plaża podczas naszej wyprawy. A potem, wraz z grupą innych rowerzystów, wjazd na prom, czekający cierpliwie na swoją kolej przepuszczając wielkie promy płynące do niedalekiej bazy promowej. Alter Markt - Stary Rynek w Rostocku To ojczyzna koszy plażowych z wikliny Biało-niebieskie obicie, wiklinowy kosz i nadmorska plaża to widok, który zawsze kojarzył mi się właśnie z północnymi Niemcami. Może to dobry niemiecki marketing, może podświadome czucie tematu, ale jednak zaskoczony byłem, gdy pisząc relację z naszej wyprawy po niemieckim wybrzeżu Bałtyku znalazłem informację, że pierwszy kosz plażowy na świecie powstał właśnie tutaj. W 1882 roku wyprodukował go na zlecenie miejscowej arystokratki wikliniarz z Rostocku. Równie zaskakujące było to, że przez powojenne, antyburżuazyjne podejrzenia wobec wiklinowego kosza, tysiące plażowych koszy usunięto z polskich plaż i zostaliśmy na lata ze swojskimi parawanami... Wiklinowe kosze plażowe na bałtyckiej plaży Piękny Stralsund na zakończenie Szczęśliwe dotarcie do celu naszej podróży uczciliśmy w pysznej rybnej restauracji na Starym Mieście w Stralsundzie. Bez wątpienia zasłużyliśmy - wiele kilometrów przejechanych pod wiatr zupełnie nas wyczerpało. Na poranek następnia zostawiliśmy znane Ozeaneum - oceanarium i muzeum przyrodnicze poświęcone przyrodzie Morza Bałtyckiego i życiu światowych oceanów. Z wielu tradycyjnych ekspozycji i efektownych akwariów z mieszkańcami mórz świata największe wrażenie zrobił na mnie "zwykły" model wieloryba - płetwala błękitnego, wiszący w ogromnej, ciemnej sali, imitującej oceaniczną głębię, wśród dźwięków wydawanych przez morskie stworzenia. Wystarczyła odrobina dziecęcej wyobraźni, szybka teleportacja do oceanicznego rowu... wspaniałe! Wiele więcej o Ozeaneum pisze Asia z Places2visit. Płetwal błękitny naturalnej wielkości w Ozeaneum w Stralsundzie Ostatni piękny gotycki kościół na naszej trasie - kościół św. Mikołaja w Stralsundzie - zamknął naszą podróż po Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego. W dodatku zamknął dziwnym wrażeniem odświeżenia mojego wewnętrznego stosunku do architektury gotyckiej. Bez wątpienia pięknej, oryginalnej, wielokrotnie budującej nastrój i nadającej charakteru wielu polskim miastom, jednak jednocześnie często będącej architekturą dość surową, a wręcz... - gdy oglądaną w dużych liczbach - monotonną. Wrażenia z Niemiec - estetyczne, aranżacyjne, ale także te polegające na innym postrzeganiu tej samej historii - jakby nadawały nowego światła, pozwalały spojrzeć na polski gotyk ceglany świeżym spojrzeniem. Wnętrze kościoła św. Mikołaja w Stralsundzie Trasa wzdłuż Bałtyku w Polsce dopiero w 2020 roku Wspólny przebieg europejskiej trasy EuroVelo 10 wokół Bałtyku z niemieckim szlakiem rowerowym wzdłuż Morza Bałtyckiego był dla nas szczególnie interesujący ze względu na rozpoczętą realizację szlaku EV 10 w Polsce. Zainaugurowane wiosną tego roku w Gdańsku przedsięwzięcie ma przynieść polskiej turystyce rowerowej produkt równie dobrej jakości, co niemiecki. Poprzeczka została postawiona przez Niemców niezwykle wysoko, bo przejechany przez nas odcinek nadbałtyckiej rowerostrady w Niemczech to nie tylko pięknie zachowany, naturalny, nadmorski krajobraz, ale także świetnie zrealizowana trasa rowerowa i bardzo interesujące atrakcje krajoznawcze po drodze. Czy prowadzącemu projekt samorządowi województwa pomorskiego uda się dorównać Niemcom, okaże się już w 2020 roku, kiedy przewiduje się oddanie do użytku polskiej trasy wzdłuż wybrzeża Bałtyku. Rzeka Trave otaczająca Stare Miasto w Lubece Rowerowa niemiecka harmonia Jest w rowerowej jeździe po Niemczech coś, co nas urzeka. To poczucie harmonii, które trafia dokładnie w nasze charaktery i rowerowe oczekiwania. Bo Niemcy oferują niesłychanie wysoki poziom rozwoju, oferowanych usług i podejścia do turysty. Jednocześnie potrafią zadbać o przyrodę swojego kraju, o piękno naturalnego krajobrazu, które my tak cenimy i którego zawsze poszukujemy podczas naszych wyjazdów. Wcześniej odwiedziliśmy Dolną Saksonię z górami Harz i świetną drogą rowerową w dolinie Wezery i trasę rowerową dookoła Brandenburgii, odkrywając wciąż większości nas w Polsce nieznane, piękne zielone Niemcy. Podróż po wybrzeżu Bałtyku pokazała kolejną piękną stronę rowerowych Niemiec. Dokąd jechać kolejnym razem? :-)

polska wyspa na Morzu Bałtyckim: Gotlandia: największa wyspa na Morzu Bałtyckim: RUGIA: niemiecka wyspa na Morzu Bałtyckim (Bałtyku) Hiuma: Dago, estońska wyspa na Morzu Bałtyckim: Uznam: polsko-niemiecka wyspa na Morzu Bałtyckim: Olandia: wyspa na Morzu Bałtyckim, u wybrzeża Szwecji: Ruhnu: wyspa na morzu Bałtyckim w Zatoce Ryskiej

Spis treści tej Północne Trasa podróży1 1. Półwysep Fischland-Darß-Zingst2 2. Zamek w Schwerinie3 3. Brema4 4. Hiddensee5 5. Hildesheim6 6. Park Narodowy Jasmund7 7. Hamburg8 8. Celle9 9. Sellin (wyspa Rugia)10 10. Przylądek Arkona11 11. Zamek Marienburg12 12. Lüneburg13 13. Ogród Botaniczny w Christiansberg14 14. Prora15 15. Heide Park16 16. Lubeka17 17. Wolfsburg - miasto, w którym bije serce Volkswagena18 18. Goslar Północne Niemcy Szczerze mówiąc nigdy nie myśleliśmy o Niemczech, jako o kierunku wakacyjnych wojaży. Ale po naszej ostatniej podróży całkowicie zmieniliśmy zdanie. W 3 tygodnie zwiedziliśmy regiony Meklemburgia-Pomorze Przednie oraz część Dolnej Saksonii i Szlezwiku-Holsztynu, Bremę i Hamburg. I jesteśmy tą częścią Niemiec tu eleganckie nadmorskie miejscowości, z molami i koszami na plażach, parki narodowe z olbrzymimi białymi klifami, niewielkie miasteczka pełne uroczych kamieniczek i imponujące bajkowe zamki. A to wszystko tuż za naszą zachodnią granicą – w sam raz na weekendowy wyjazd czy tygodniowe wakacje. Poniżej znajdziecie 18 miejsc, które naszym zdaniem warto odwiedzić w Północnych Niemczech. Wpis powstał we współpracy z Niemiecką Organizacją Turystyczną To był bardzo dobry pomysł, żeby zostać dłużej na Półwyspie Fischland-Darß-Zingst. Zjechaliśmy półwysep wzdłuż i wszerz – nie jest duży bo rozciąga się na przestrzeni 45 kilometrów, ale jego atutem są zakamarki, w które samochodem się nie wjedzie. Potrzeba więc na to czasu. Przeszliśmy wiele kilometrów tutejszych plaż (zresztą przepięknych, spokojnych i dzikich), rowerem zjechaliśmy cały Park Narodowy, o równie ciekawej nazwie co półwysep – park nazywa się Vorpommersche Boddenlandschaft. Ze względu na ciekawe okazy zwierzyny tu mieszkającej, wprowadzony został tu zakaz ruchu samochodowego – wypożyczyliśmy więc rowery. Oprócz rezerwatu, na wyspie jest też kilka miejscowości, w tym jedna szczególnie wyjątkowa – Ahrenshoop. Ahrenshoop to kolonia artystyczna, która nieprzerwanie od XIX wieku przyciąga swoją wyjątkowością wrażliwe dusze całego świata. XIX wiek przyciągał w szczególności malarzy pejzażystów. Później bywał tu nawet Albert Einstein, Bertolt Brecht czy Helene Weigel. Dziś mieszkają tu zarówno malarze, jak i muzycy, rzeźbiarze czy ceramicy. I to widać spacerując po miasteczku. Domy tu zbudowane, nawiązują do architektury starej wsi – kolorowe fronty domów i dachy pokryte tradycyjną strzechą (tu nawet toalety dla turystów pokryte są strzechą!) Ahrenshoop to miasteczko, za którym się tęskni jak się je opuści. Nie dość, że miejsce ma duszę, to jest niesamowicie malowniczo położone. Jest spokojne, ciche, wciąż mało turystyczne, a kawiarnia w wiatraku, na którą wpadliśmy przez przypadek, okazała się być wisienką na tym strasznie smacznym torcie. 2. Zamek w Schwerinie W naszej dwuosobowej drużynie, w której podróżowaliśmy po Niemczech, nie jest łatwo zwiedzać zamki, bo połowa drużyny zamki uwielbia, połowa bardzo nie lubi. Ale zamek w Schwerinie zachwycił 100% ekipy. Zachwycił nie tylko zamek, ale też przepiękny teren wokół zamku. Witajcie w krainie symetrii. Ten piękny, neorenesansowy, wręcz bajkowy zamek, leży na wyspie, otoczony Jeziorem Swarzyńśkim. Jego początki sięgają X wieku, kiedy Słowianie założyli tu jeden ze swoich grodów obronnych. Dziś w murach zamku stacjonuje Parlament Maklemburgii-Pomorza Przedniego. Oprócz tego jest tu też Muzeum Zamkowe. Najciekawszy jednak według nas jest park krajobrazowy w stylu angielskim, którym zamek został otoczony. Wszystko stworzone jakby od linijki. Wszystko ma tu swoje miejsce i tworzy niesamowicie uporządkowaną przestrzeń, w której nie ma miejsca na nic przypadkowego. Zaskoczeniem okazała się praktyka swobodnego picia alkoholu i urządzania grilli na rozległych trawnikach od zachodniej strony zamku. Fajna sprawa, bo takie praktyki zatrzymują młodych ludzi w mieście, sprawiają, że ludzie mają gdzie wyjść, gdzie się spotkać i to jeszcze w tak fajnych okolicznościach przyrody! I faktycznie to miasto żyje! Naprawdę fajny kontrast, że tu parlament, a tuż obok koc, ludzie, grill, piwo i gitara. 3. Brema Brema jest miastem niesamowicie różnorodnym i wartym zostania tu nawet na kilka dni. Najbardziej urzekła nas kupiecka dzielnica Schnoor i kolorowa dzielnica tutejszej bohemy Das Viertel. Dzielnica Schnoor to najstarsza dzielnica miasta. Jej wąskie, kamienne uliczki tworzą cudowny klimat małego, średniowiecznego miasteczka. Kiedyś dzielnica była zamieszkana przez kupców i rzemieślników, dziś większość parterów przerobionych zostało na sklepiki z pamiątkami, kawiarenki i restauracje. Wszystko wydaje się być rozmiarów krasnoludzkich i czasem faktycznie trzeba się pochylić, żeby gdzieś wejść. Historia tej dzielnicy zaczyna się już w XIII wieku, jednak kamienice do dziś zachowane pochodzą z XVI i XVII wieku. Dzielnica The Viertel – niesamowicie kolorowa i wesoła dzielnica tutejszej bohemy. Opanowana przez artystów i inne kreatywne dusze. Z centrum można tu dojść 15-minutowym spacerem. Oprócz kolorów i oryginalnych malunków na domach, zwróćcie uwagę jak tu biesiadują! Przy domach typu szeregowiec, jest mały ogródek, taki 3 metry na 3 metry, na środku stolik a przy nim 10 osób, gitara, wino i śpiewy. Przez miasto płynie rzeka Wezera, a wzdłuż rzeki biesiada, tańce, piwo i mnóstwo ludzi. Inne miejsca warte odwiedzenia: Rynek – ładny rynek o nieregularnych kształtach z posągiem Rolanda na środku. Tak, tego Rolanda z Pieśni o Rolandzie 😉 Pomnik jest dla mieszkańców ważny bo zgodnie z miejską legendą, Brema będzie wolna tak długo, jak długo Roland stojący na rynku będzie pilnował miasta. Dlatego też zrobiono kopię posągu, by w razie zniszczenia móc szybko go zastąpić nowym. Pomnik „Czterech Muzykantów z Bremy” – pomnik przedstawia ustawionych na sobie osła, psa, kota i koguta. Pomnik nawiązuje do baśni braci Grimm. Ten charakterystyczny obrazek przewija się często przez miasto, od piekarni, przez restauracje, sklepy z pamiątkami po hotele i prywatne domy mieszkańców miasta. 4. Hiddensee Wdzięczna wyspa Bałtyku z wdzięcznymi jej mieszkańcami, którzy czule nazywają ją „Söte Länneken“ – czyli słodki kraj. Taka właśnie ona jest. Wyjątkowa, urocza, wspaniała do zamieszkania. John Murray, jeden z pierwszych turystów, który odwiedził tę wyspę, pisał o niej w 1840 roku: „mieszkańcy to uboga i prymitywna rasa, niewiele bardziej rozwinięta niż Eskimosi, mieszkają głównie w krytych torfem chatach i utrzymują się z rybołówstwa. Wielu z nich spędza w tym miejscu całe życie, nawet bez postawienia stopy na Rugii”. Dziś niezmącony spokój, prostota i ogromny szacunek człowieka do tutejszych natury, to wizytówka tego miejsca. Nic dziwnego, że od wielu lat, po dziś dzień, wyspa przyciąga romantycznych podróżników i inne wrażliwe dusze tego świata – malarzy, pisarzy, aktorów czy nawet noblistów. Po I wojnie światowej wyspa uzyskała miano wyspy artystów. Wyspa nie jest duża – jej długość wynosi około 16,8 km, a szerokość jest zmienna – od 250 m do 3,7 km. To co najpiękniejsze na wyspie to jej zakamarki, dlatego wyspę najlepiej zwiedzić pieszo, rowerem lub konno, na spokojnie, bez pośpiechu. Tym bardziej, że wyspa została całkowicie wyłączona z ruchu samochodowego, więc samochodem tu nie pojeździcie. I w sumie to dobrze. Najpiękniejszym zakątkiem wyspy według nas jest miejscowość Kloster i jej okolice. Tutaj znajdziecie przepiękny kościół w marynistycznej stylizacji, a tuż przy nim cmentarz, na którym spoczywa jeden z noblistów tej wyspy – Gerhard Hauptmann. W zasięgu spaceru jest piękny Park Narodowy z Latarnią Morską Dornbusch, w samym jego sercu. Wiele tu przepięknych punktów widokowych, skąd można podziwiać zjawiskowe wręcz położenie wyspy. Wyspa Hiddensee to jedno z tych miejsc na świecie, w które chcielibyśmy wysłać każdego 🙂 5. Hildesheim Władze miasta Hildesheim w kreatywny sposób postanowiły ułatwić turystom zwiedzanie miasta i jego zabytków. Stworzyły Różany Szlak, który poprowadzi Was przez najpiękniejsze zakątki miasta. W chodniki i kostkę brukową wkomponowane zostały małe kafelki z namalowaną różą. Śledząc te płytki, będziecie dochodzić do ciekawych miejsc, historycznych budowli, a i sama trasa, którą będziecie prowadzeni, jest chyba najpiękniejszą w mieście. Ukłony w stronę władz, czy kogokolwiek, kto na to wpadł! 6. Park Narodowy Jasmund Choć jest to najmniejszy powierzchniowo park narodowy, to jest po prostu przepiękny! Park Narodowy Jasmund to przede wszystkim imponujące swoimi rozmiarami białe, kredowe klify, które obmywa niespokojny tu Bałtyk. Najbardziej turystycznym klifem, na który można wejść za uiszczeniem opłaty 8 Euro jest Königsstuhl – czyli Tron Królewski (118 metrów). Według nas nie warto – bo sąsiednie klify są równie imponujące. Warto jednak pójść szlakiem wzdłuż urwiska aż do punktu widokowego Viktoria (Viktoriasicht) i stąd popatrzeć na Königsstuhl z profilu. Stąd można pójść pieszo około 10-kilometrowym szlakiem wzdłuż wybrzeża aż do miejscowości Sassnitz. Wtedy w pełni doświadczycie piękna tego parku. Park Narodowy Jasmund to jednak nie tylko białe klify, ale i prastary las bukowy, który przy zachodzącym słońcu przeniesie Was do iście baśniowej krainy. W 2007 roku tutejsze lasy bukowe zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO pod nazwą “Pierwotne karpackie lasy bukowe i stare lasy bukowe w Niemczech“. 7. Hamburg To nas Hamburg sobą zaskoczył! Hamburg to miasto gdzie cegła i szkło grają w jednej drużynie. I choć współczesność mocno zaznacza swoją obecność w mieście, to nikomu to nie przeszkadza. Część Hamburga, która nas zaskoczyła i która sprawiła, że już teraz wiemy, że jeszcze tu wrócimy, to portowa część miasta. Po pierwsze Speicherstadt, przyportowa dzielnica, która jest największym na świecie kompleksem magazynów-spichlerzy zbudowanych w wilhelmińskim gotyku ceglanym. Pięciopiętrowe budynki, które liczą sobie już ponad 100 lat, wyposażone są w dźwigi, które kiedyś umożliwiały wyładunek towarów prosto z barek. Dziś powierzchnia użytkowa wszystkich budynków w Speicherstadt to około metrów kwadratowych! Także wyobraźcie sobie skalę. Po drugie, świetna okazała się być również inna przyportowa część miasta – Strand St. Pauli – małe Karaiby. Na nabrzeżu, z widokiem na dźwigi portowe, można poleżeć na leżaku pod palmą. A wszystko w bardzo fajnym, tropikalnym stylu. W stylu wyspiarskim można tu również zjeść i się napić. Świetne miejsce! Hamburg to też jedno z najbardziej zielonych miast Europy. Piękne i olbrzymie mają tu ogrody. My odwiedziliśmy Planten un Blomen – park ten mieści się w centrum Hamburga i ma aż 47 hektarów powierzchni! Więcej o Hamburgu napiszemy w osobnym poście. 8. Celle Miasteczko przeurocze. Ileż tu świetnie zachowanego muru pruskiego! A to dlatego, że Celle pod koniec II wojny światowej poddało się bez walk, dzięki czemu uniknęło alianckich bombardowań. Dziś miasto prezentuje się zjawiskowo, a kolorowe kamienice na Starym Mieście tworzą jeden z największych zabytkowych kompleksów jakie spotkać można na słynnej trasie Niemieckiego Szlaku Budynków o Konstrukcji Szkieletowej. 9. Sellin (wyspa Rugia) Będąc na wyspie Rugia, koniecznie odwiedźcie jedno z wielu kurortowych miast, które na początku XX wieku były mekką dla zamożniejszych wakacjowiczów. Nam osobiście najbardziej do gustu przypadła miejscowość Sellin, ze względu na jej średni rozmiar, przez co i turystów nie ma tu tak wielu jak np. w Binz. Przechadzając się po głównej ulicy Wilhelmstrasse wciąż można poczuć ducha dawnych czasów. Tutejsza architektura jest tak charakterystyczna, że doczekała się nawet swojego własnego terminu – Bäderarchitektur, czyli po polsku ‘architektura kurortowa’. Są to 3- lub 4-piętrowe domy budowane na przełomie XIX i XX wieku, z wręcz bajkowymi balkonami i werandami o ażurowych wykończeniach w stylu art nouveau, malowane najczęściej na biało, nazywane kiedyś ‘białymi perłami’. Takie te domy były kiedyś i takie są dziś. Na obrazku brakuje tylko pań z białymi, materiałowymi parasolkami również o ażurowym wykończeniu. Najbardziej jednak charakterystycznym punktem w Sellin jest 400 metrowe molo, na którym stoi najbardziej znany budynek w mieście – Brückenhaus. W budynku mieści się restauracja oraz sala balowa. 10. Przylądek Arkona Przylądek Arkona to magiczne miejsce, gdzie kończy się Rugia – jedna z piękniejszych wysp na Bałtyku. Tu również niegdyś kończył się słowiański świat. Stał tu gród plemienia Ranów (Rugian), a w grodzie stała świątynia Świętowita. Dziś stoją tu dwie fotogeniczne latarnie morskie, a gdy zapuścimy się dalej, plażą, bądź górą urwiska, dojdziemy do jednej z piękniejszych wiosek rybackich, w jakich byliśmy w życiu. Wioska rybacka Vitt, jest piękna i klimatyczna, ale pod warunkiem, że przyjdziecie tu bardzo wczesnym porankiem, zanim tabuny turystów wyruszą tu turystyczną “ciuchcią” i przyduszą ten wyjątkowy klimat swoją odpustową naturą. Do Arkony nie da się podjechać samochodem, samochód należy zostawić na parkingu przed miejscowością Putgarten. Stąd należy wyruszyć w 3-kilometrowy spacer lub zasiąść we wspomnianej wyżej turystycznej ciuchci, która Was tam zabierze. A w samej Arkonie zapuścić się można na kilka szlaków z pięknymi widokami – koniecznie to zróbcie! My z Arkony wyruszyliśmy plażą w stronę wioski rybackiej Vitt, a wróciliśmy górą – bardzo dłuuugi ale i bardzo malowniczy to był spacer, który z ręką na sercu gorąco polecamy! 11. Zamek Marienburg Ten neogotycki, wręcz bajkowy zamek, został wybudowany w latach 1857–66. Zamek miał być prezentem jaki król Jerzy V Hanowerski zamierzał ofiarować swojej żonie Marii na 39 urodziny – zamek miał być ich letnią rezydencją. Budowa nie została ukończona – Prusy zajęły królestwo Hanoweru, a wraz z nim zamek. Obecnie zamek nadal pełni funkcję rezydencji książąt Hanoweru, a dokładniej zamek należy do książąt gałęzi Welfów – najstarszej dynastii książęcej w Europie. Zwiedzanie jest dostępne wyłącznie z przewodnikiem, a wycieczka zagląda do wciąż używanych pomieszczeń i komnat książęcych. 12. Lüneburg Lüneburg to średniowiecze, biesiada i restauracje, a to wszystko mocno, ale to mocno okraszone solą. Takie jest to miasto. Lüneburg jest jednym z tych miast, którym upiekło się podczas II wojny światowej, dlatego dzisiaj miasto jest żywym przykładem tego, jak kiedyś wyglądały średniowieczne dobrze prosperujące osady. Dziś Lüneburg jest wesołym miastem tętniącym życiem – tyle restauracji, kawiarni i barów na metr kwadratowy to dawno nie widzieliśmy. Ponadto, Lüneburg jest miastem akademickim, stąd mnóstwo młodych ludzi biesiadujących na krawężnikach, w bramach, na murkach. A wszystko to w bardzo przyjaznej i miłej atmosferze. Lüneburg w średniowieczu cieszyło się wielkim uznaniem, a to za sprawą “białego złota”, czyli soli, którą warzono w tutejszej salinie. Stąd też dzisiejszy symbol miasta – Stary Żuraw (Alter Kran) – zabytkowy dźwig portowy, który służył handlowi solą. Żuraw stoi w dawnym porcie na rzece Ilmenau, w portowej dzielnicy Wasserviertel, która jest najładniejszą wg nas dzielnicą miasta. 13. Ogród Botaniczny w Christiansberg Kiedy zdeterminowany człowiek zaczyna o czymś marzyć, to nie ma rzeczy niemożliwych. Tak się rodzą najpiękniejsze dzieła tego świata. Takim właśnie “dziełem” jest ogród botaniczny dwóch marzycieli – Waltera Kapron i Manfreda Genseburg, którzy z miłości do ogrodnictwa stworzyli, dziś dostępny również dla turystów, swój ogród marzeń. Ogród jest wielki, przepiękny, jest pełen zacisznych zakamarków, gdzie można usiąść i po prostu pobyć. Przewodnika tu nie ma, więc wchodzicie i rozkoszujecie zmysły wzroku i węchu, bo zapachy tu obłędne! Koszt – 5E 14. Prora Prora to dawny hitlerowski kurort, któremu ktoś postanowił dać drugą szansę. Kurort ten znajduje się na wyspie Rugia, pośród klifów i wielo-kilometrowych, pięknych plaż. Budowę rozpoczęto w 1935 roku i miał spełniać rzecz jasna cele propagandowe. To co jest takie wyjątkowe w tym obiekcie to jego wielkość – budynek ciągnie się nieprzerwanie przez 4,5 kilometra! Jest to jeden z największych projektów architektonicznych czasów nazistowskich. Miało tu wypoczywać 20 tys. osób jednocześnie! Kurort miał ociekać bogactwem – wakacjowicze mieli przypływać tu promami, a później wsiadać do kolei wąskotorowej, która miała ich zawozić pod same drzwi. Wielkie plany pokrzyżował wybuch II wojny światowej. Budowa kurortu nie została dokończona… aż do teraz. Obecnie na terenie kurortu trwają prace budowlane. Sprawa remontowania tego wielkiego kolosa, jest w Niemczech sprawą kontrowersyjną – część Niemców uważa to za wypełnienie planu Hitlera. Z kolei wyburzenie tego ogromnego obiektu jest rzeczą zbyt drogą dla władz. A jeśli nie burzyć i nie sprzedawać inwestorom to zostaje jedynie bezprawne osiedlanie się tam podejrzanych typów i największy na świecie squat. 15. Heide Park Ogromny park rozrywki otwarty w 1978 roku, który może się pochwalić wpisaniem do księgi rekordów Guinnessa, jednej ze swoich atrakcji – jest nią drewniana kolejka o największym kącie spadku – 61°! Podczas naszej wizyty (maj 2018 rok) kolejka była zamknięta bo przechodzi renowację, ale mimo, że stoi sobie spokojnie i nikt na niej nie krzyczy, to robi wrażenie! Na terenie parku jest mnóstwo atrakcji skierowanych do odwiedzających w każdym wieku. 16. Lubeka Lubeka to miasto siedmiu wież i marcepanu. Stare Miasto otoczone jest wodą, warto więc wyjść poza starówkę, przejść mostem na drugą stronę i stąd rozkoszować oko widokiem – tutaj zrozumiecie dlaczego to miasto siedmiu wież 🙂 A żeby przekonać się dlaczego marcepanu, to należy udać się do sklepu Niederegger w samym centrum, tuż przy Rynku. W sumie to sklep to zbyt małe słowo, żeby oddać rozmach tego miejsca – bardziej poprawne będzie napisane, że jest to SALON, muzeum, kawiarnia i sklep, i to wszystko poświęcone marcepanowi 🙂 A marcepan ma tu ponad 200-letnią historię! Słodkość ta była tu kiedyś bardziej znana niż czekolada! Naprawdę ciężko, żeby jakiś kościół zrobił na nas wrażenie, ale w Lubece jest kościół, który chyba każdym poruszy – Kościół Mariacki (Marienkirche), najokazalszy kościół Lubeki, który stał się wzorem dla 70 innych kościołów regiony nadbałtyckiego. W średniowieczu Lubeka była głównym miastem Ligi Hanzeatyckiej, była stolicą tzw. Hanzy, a jak się jest stolicą czegokolwiek to trzeba mieć swoje miejsce do obrad o sprawach ważnych i tych mniej ważnych. Takim miejscem w Lubece była siedziba ówczesnego burmistrza Lubeki – dzisiaj kamienica z restauracją Schiffergesellschaft. Miejsce absolutnie z nóg powalające – wielkie, mroczne sale obite topornym, ciemnym drewnem, pod sufitem wiszące piękne, stare modele statków, w centralnym punkcie sufitu wisi olbrzymi złoty żyrandol, cały zasilany świecami i ogniem, a na ścianach stare obrazy w grubych, pozłacanych ramach. No po prostu WOW! Klimat dokładnie taki, jaki się w głowie pojawia, słuchając o złotych czasach nadbałtyckich kupców. 17. Wolfsburg - miasto, w którym bije serce Volkswagena Wolfsburg to młode miasto, powstałe w 1938 roku, które jest świetnym przykładem planowego i udanego rozwoju. A rozwój ten jest ściśle związany z przemysłem samochodowym, a dokładnie z zakładami Volkswagena. Do Wolfsburgu przyjechaliśmy po to, żeby wreszcie zwiedzić od dawna planowane Autostadt – samochodowe miasteczko otwarte przez Volkswagen AG w ramach EXPO 2000. Autostadt nazwalibyśmy wręcz parkiem rozrywki dla fanów motoryzacji. Wszystko osadzone jest w futurystycznie zaprojektowanej przestrzeni – nowoczesne budynki fabryczne i szklane biurowce mieszają się tu z zielonymi skwerami, wysepkami i błękitnymi sztucznymi jeziorami. Wszystko wykonane jak od linijki. W ramach jednego biletu, można wejść do ogromnej ilości budynków, można zwiedzić fabrykę, uczestniczyć w procesie produkcji, można wejść do pawilonów innych marek (Skody, Audi, Lamborghini czy Bentleya), gdzie można np. doświadczyć symulowanej jazdy samochodem przyszłości. (?) Dla nas największą atrakcją był ZeitHaus, czyli Dom Czasu. Jeśli zbieraliście za dzieciaka resoraki i trzymaliście je ładnie poukładane na półkach w pokoju… to ten budek jest właśnie takimi półkami, tylko na większą skalę. Tu jest chyba wszystko! Volkswageny, Fordy, Bugatti, Chevrolety, oldtimery, stare, nowe, średnio stare, unikaty… no chyba wszystko. I podobno wszystko jest na chodzie! 18. Goslar Miasto, które ma długą historię, zaczynającą się już w 922 roku. Miasto było ekstremalnie bogate w XVI wieku, a to za sprawą wydobywanego tu srebra i innych kruszców (działało tu wówczas 20 kopalń i 26 hut). Jednak wraz z rozwojem handlu dalekomorskiego oraz wyczerpywaniem się zasobów rud, miasto zaczęło tracić na znaczeniu. Dziś miasto żyje przede wszystkim z turystyki. Miasto jest bardzo klimatyczne, ale ze względu na deszcz, który podczas naszej wizyty zaczął dosłownie zalewać mieszkańców centrum, byliśmy zmuszeni do szybszego opuszczenia jego murów. Na pewno tu jeszcze wrócimy, bo prawie w ogóle nie zdążyliśmy go zwiedzić, a zwiedzać jest co! Bo w Goslar znajduje się najwięcej zabytkowych budynków ze wszystkich miast w Niemczech – jest tu ich ponad 1500! Karol Lewandowski Bloger, youtuber, zawodowy podróżnik. Z wykształcenia inżynier robotyki i magister zaawansowanej informatyki. Odwiedził ponad 60 państw na 5 kontynentach. Autor 4 bestsellerowych książek podróżniczych. Kontakt: karol@ Te wpisy też mogą Cię zainteresować .